بزرگان میگویند مردم چند نوع سبک زندگی در مراودهی با دوستانشان دارند؛ بعضیها فقط هنری که میکنند، دوستِ خودشان را حفظ میکنند. دیگر اضافه هم نمیکنند. همین دوستهایی که دارند، حفظشان میکنند. این یک دسته، که در رفتارها و ارتباطها با دوستان هستند. پنجاه تا دوست داریم، پنجاه تا دوست را حفظش میکنیم.
امام باقر میفرماید نشانهی انسانهای کامل سه چیز است:
1- التَّفقُّهُ فِي الدِّينِ. آدمهای کامل، کسانی هستند که دین را شناختهاند. دینشناساند. بایدها و نبایدهای دینی را میداند. واجب و حرام، سَرَش میشود. شیطان او را دُور نمیزند. کلاه سرش نمیرود.
آقایان میخواهید رشد کنید؟ خانمها! میخواهید عزت داشته باشید؟ ببینید امام باقر میفرماید درجات کجاست؟
اولین کاری که درجات انسان را میبرد بالا، و إفشاءُ السَّلامِ است. خودتان را عادت بدهید به سلامِ آشکارا کردن. گاهی اوقات تکبر، غرور. عارمان میشود به یکی سلام کنیم.
حیات طیبه کدام است؟ روح قناعت را به شما میدهند. یعنی قانعید به آنچه خدا به شما میدهد. بعضیها امروز قانع نیستند! حیات طیبه یعنی اشباع میکنم تو را و روح تو را قانع میکنم. به آنچه خدا به تو داده میگویی الحمد الله رب العالمین، و حریص نمیشوی. این حیات طیبه است. بعضیها یک روح مضطرب دارند. همه چیزشان مهیّاست اما روحشان آرام نیست و لذتی از زندگی نمیبرند.
مرحوم علامه طباطبایی در بحث شهود الهی، میفرماید خدا، شهودِ متعددی دارد: زمین، شاهد است. این ساعتِ امشب در تاریخِ بشریت، یک ساعتِ واحد است و گزارش خودش با پروندهاش، میرود قیامت. زمان، مکان، ملائکة الله. ما هر کدام، دو تا فرشته داریم که گزارشاتمان را دارند رد میکنند. اعضا و جوارح ما، دست، پا، امام زمان، شاهد بر هر امتی، ولیّ خدا در آن عصر است. لذا خدا رحمت کند مرحوم آیت الله والد، میگفتند مرحومِ جدِّ ما، در درس اخلاق، به طلّاب میگفتند آقایان طلاب! بَدا به حال کسی که، قیامت، امام زمان، شاکیِ او بشود. بالاتر از همهی اینها، خدا: «أَ لَم یَعلَم بِأَن َّ اللهَ یَری» (سوره علق، آیه 14). امام جواد میفرماید مراقب باشید مردم، از نگاهِ خدا پوشیده نیستید: «إعلَم أَنَّکَ لَن تَخلُوَ مِن عَینِ اللهِ فَأنظُر کَیفَ تَکون» (تحف العقول، ص 455): نگاه کنید ببینید چگونه دارید عمل میکنید...