استاد شیخ علیرضا حدائق روز دوشنبه 23 اردیبهشت 98 در ادامه سلسله مباحث «جایگاه خانواده در قرآن» بعدازاینکه در جلسات گذشته موضوع «پاسداشت حقوق خدا در خانواده» را موردبررسی قرار دادند در این جلسه به مسأله «حق نفس» پرداختند.
بدن، مال خدا است
افرادی سؤال میکنند که عمری روزه میگرفتیم و الآن به خاطر بیماری نمیتوانیم روزه بگیریم. چکار کنیم؟
من اینگونه پاسخ میدهم: بدن، مال خدا است. خدا به افراد سالم میفرماید شکر سلامتی، روزه گرفتن است ولی از افراد بیمار انتظار روزه ندارد.
افراد سالم با روزه گرفتن خدا را شکر میکنند و مریضها با روزه نگرفتن.
نباید از دین جلو بزنیم.
چرا اینقدر امرونهی؟
جوانی سؤال کرد: چرا اینقدر اسلام بایدونباید دارد؟ ما اختیار خودمان را نداریم؟
گفتم: روزی که میخواستند تو را خلق کنند با تو مصاحبه کردند که میخواهی جنسیتت مرد باشد یا زن؟ آیا در مورد شکل و قیافه و خصوصیات ظاهری از تو نظرخواهی کردند؟
بشر! مدیریت طراحی و مهندسی تو را خدا رقم زده است.
همین خدا فرموده که به تو زبان دادهام، باید اینگونه استفاده کنی. با چشمی که متعلق به من است خیانت نکن!
شکر نعمت یعنی اینکه آن را در حرام استفاده نکنی.
روزی که امانتها به حرف میآیند
خداوند میفرماید: در روز قیامت از تمام اعضا و جوارحتان حساب میخواهیم. دستوپاها به حرف میآیند و میگویند چه کردهاید؟
برخی چون فکر میکنند مالک هستند میگویند: هر طور دلمان بخواهد عمل میکنیم.
درحالیکه مالک هیچچیز نیستیم؛ بدن، اموال، آبرو، حافظه، بچهها و لحظهبهلحظه عمرمان همه متعلق به خدا است.
مهار نیروها
تمام نیروهایی که خدا در وجود انسان قرار داده است، از غضب و شهوت و نفس، همگی تعدیل شده است و میتواند شما را به کمالات برساند.
شهوت بد نیست، شهوترانی بد است. اعتدال در غضب، شجاعت و افراط در آن عصبانیت و تفریط و کوتاهی در آن، ترس را به دنبال دارد.
علی بن ابیطالب (ع)، اعتدال یافته غضب است که به دشمن پشت نمیکرد ولی همین فرد شجاع، در خانه بچههای یتیم خم میشود و آنها را روی شانههای خود سوار میکند.
سلیقههای کج
شخصی به لقمان حکیم گفت: چرا قیافه تو تیره است؟
لقمان گفت: اگر به من ایراد میگیری که من زمان خلقتم در طراحی چهرهام نقشی نداشتم؛ و اگر به خدا اشکال میگیری فضولی موقوف!
علمای علم اخلاق میگویند: اگر غیبت کسی را کردی که به خلقتش برمیگردد توهین به خدا هم هست.
روزی که آفرید تو را صورتآفرین / بر آفرینش تو به خود گفت آفرین
صورت نیافریده چنین صورتآفرین / بر صورتآفرین و چنین صورت، آفرین
سلیقههای ما کج است که یک کسی را زشت میگوییم و دیگری را زیبا میدانیم.
از نگاه خدا همه چهرهها زیبا است.
آیا دوست داری ...؟
اگر کسی قبل از اعدام از صدام حسین سؤال میکرد که اگر این جنایاتی که بر مردم عراق وارد کردی، نسبت به خودت انجام میدادند میپسندیدی؟ پاسخ او چه بود؟ امروز آنهایی که خلاف و اجحاف میکنند میپسندند همین خلافها را دیگران سَرِ خودشان بیاورند؟
جوانی به امام صادق (ع) عرض کرد: چرا نگاه به نامحرم بد است؟ امام فرمود: آیا دوست داری همین نگاهی که به ناموس مردم میاندازی دیگران به ناموس تو بیندازند؟
قرآن میفرماید: ما درک خوبی و بدی را به انسانها دادیم.
پایانش را تصور کن!
امام علی (ع) میفرماید: برای اینکه ضریب اشتباهاتتان در کارها پایین بیاید قبل از انجام هر کاری، پایان آن کار را رصد کنید.
فرض کنید که این کار را انجام دادید آیا وجدانتان آرام است؟
اگر این کار را بکنید غالب اشتباهات، از بین میرود.
اگر در مجلسی شما را دعوت کردند بگویید زمانی که مجلس تمام شد وجدانم آرام است یا نه؟ میخواهی به فقیر احسان کنی ببین بعد از انفاق وجدانت راضی است؟ حرفی میخواهی بزنی یا کاری میخواهی بکنی پایانش را تصور کن!
دو قدم تا بهشت
به حکیمی گفتند: تا بهشت چند قدم راه است؟
گفت: دو قدم؛ قدم اول را بر تمام گناهان و نافرمانیهای خدا بگذارید. قدم دوم را بهشتی هستید.
رمز موفقیت، ابتدا در دوری از گناه است. اول رذایل اخلاقی را کنار بگذارید تا یک «یا ربّ» شما، لبیک خدا را به دنبال داشته باشد.
تقوا و رشد
برخی فکر میکنند تقوا و تزکیه به معنای محرومیت است.
خواهران محترم! حجاب به معنای محرومیت نیست. برادران محترم! اگر قرآن میفرماید نگاه به حرام نکن! به معنای محرومیت نیست.
تزکیه و خودسازی از نگاه اسلام، رشد دادن به شخصیت انسانی است.
اینطور نیست که خدا نمیخواهد از چهره زیبای یک خانم استفاده نشود؛ بلکه این زیبایی را در جایی استفاده کن که برای تو رشد و بالندگی داشته باشد. نمیگویند آقایی که به تو زبان دادیم حرف نزن! میگویند حرف را بهگونهای بزن که در مسیر رشد تو رقم بخورد.
- بازدید: 888
استاد شیخ علیرضا حدائق روز یکشنبه 22 اردیبهشت 98 در ادامه سلسله مباحث «جایگاه خانواده در قرآن» به مساله «اخلاص» از مهم ترین عوامل پاسداشت حقوق در خانواده پرداختند.
مهم ترین مطالب:
تقدس زیادی
برخی مواقع تقدس زیادی نیز انسان را از دین بیزار میکند. احتیاط زیادی، ممکن است فرد را تارک الصلوه کند. برخی افراد اینقدر در وضو گرفتن وسواس دارند که نمازشان قضا میشود.
شیطان، جانور عجیبی است. نبض تو را میگیرد و از همانجا وارد میشود؛ هرکسی را به طریقی وسوسه میکند.
برای او چراغ روشن نکنید؛ چراکه روز بروز با لغزشهای متعدد، شما را می برد.
نماز برای سگ
شخصی در تاریکی شب برای عبادت به مسجد جامع بصره رفت.
بعد از عبادت خواست استراحت کند که دید یک سیاهی، گوشه مسجد آمد. شبستان تاریک بود و نمی دید.
با خودش گفت: یک نفر به مسجد آمده است. بلند شوم و در برابر دیدگان او تا سحر نماز بخوانم تا فردا داستان عبادت مرا برای مردم تعریف کند.
هوا که روشن شد دید یک سگ سیاهی خوابیده است.
با خود گفت: یکشب تا به صبح برای سگ نماز خواندم.
آموزش شرک
گاهی اوقات والدین به فرزندانشان آموزش شرک میدهند.
پدر: نماز خواندی؟ فرزند: بله؛ پدر: من که ندیدم.
مگر باید تو ببینی؟ باید خدا ببیند. با این جمله به او یاد میدهی که نمازت را من باید ببینم.
در روایت داریم که اگر با کسی مسافرت رفتید بهاندازه خواندن یک نماز رفت و بازگشت، بگویید نمازش را خواند. تجسس و دخالت در زوایای زندگی مردم ممنوع!
همینکه فرزند میگوید خواندم بپذیر!
سه نشانه ریاکار
امام علی (ع) فرمودند: ریا سه نشانه دارد؛
- «ینشط اذا رای الناس»؛ آدم ریاکار وقتی مردم کارش را میبینند خوشحال میشود. البته اگر شما برای خدا کار کنید و بالاخره مردم هم ببینند این ریا نیست.
- «و یکسل اذا کان وحده»؛ ریاکار زمانی که کاری را تنهایی انجام می دهد کسل و ناراحت است.
- «یحب ان یحمد فی جمیع اموره»؛ آدمهای ریاکار همیشه دوست دارند هر کاری میکنند مردم تعریفشان کنند. اگر انتظار تشکر از خلق خدا دارید بدانید ضریب اخلاصتان برای خدا پایین آمده است.
کجا آشکار و کجا پنهانی؟
نباید کارهای معنوی را به اسم اینکه دیگران میبینند تعطیل کنیم.
امام حسین (ع)، ظهر عاشورا نماز اول وقت وسط میدان جنگ خواندند. امام صادق (ع) فرمود: واجباتتان را علنی انجام بدهید.
مردم! فرزندانتان بفهمند اهل خمس هستید. نماز واجب را در جایی بخوانید که همه ببینند.
اما مستحباتتان را پنهانی انجام بدهید؛ مانند نماز شب و تلاوت قرآن، هرچه پنهانتر، ثوابش بیشتر.
حالا اگر این مستحبات را مردم نیز ببینند اشکالی ندارد. برای خدا انجام بدهیم.
لیلی برای لیلی
شخصی به مجنون گفت: لیلی شوهر کرد. مجنون باکمال آرامش گفت: شوهر کرد که کرد.
طرف تعجب کرد. گفت: لیلی با میل خودش شوهر کرد؛ یعنی به کسی علاقه داشتی که برای تو ارزشی قائل نبود.
صدای خنده مجنون بلند شد. طرف گفت: واقعاً مجنون هستی که چنین خبری را میشنوی و میخندی.
مجنون گفت: من لیلی برای لیلی دوست میداشتم نه برای خودم. اگر خوشبختیاش در گروی زندگی با دیگری است من نیز همان را میخواهم.
این محبت واقعی است. ما دیگران را برای خودمان دوست میداریم. ما خدا را برای خدا میخواهیم یا برای خودمان؟
رفاقت با کسی که به خودش رحم نمیکند
در روایت داریم اگر میبینید کسی به خودش بدی میکند، از او انتظار احترام نداشته باشید.
میفرمایند که با گنهکار دوستی نکنید. گنهکار نسبت به خودش ظالم است چطور کسی که به خودش ظلم میکند به شما احسان میکند؟
همسر یا شریک یا رفیقی که اهل گناه باشد چطور میتواند به ما نفعی برساند؟
اگر گفتی و تأثیر نگذاشت
آنهایی که درونشان آسیبدیده موعظه در آنها اثر نمیکند.
اینکه شاعر میگوید: «هر سخن کز دل برآید لاجرم بر دل نشیند» عمومیت ندارد.
در تاریخ زیاد سراغ داریم سخن های از دل برآمده و بر دل ننشسته.
نوح (ع)، همسر و فرزندش را موعظه کرد ولی تأثیر نداشت. رسول خدا (ص)، ابولهب و ابوجهل را نصیحت کرد ولی زیر بار نرفتند. سیدالشهداء (ع)، بیش از بیست هزار نفر از سپاه دشمن را نصیحت کرد.
دل طرف مقابل ضایع شده است که حرف شما را نمی پذیرد.
مؤمن! در خودت شک نکن!
- بازدید: 866
استاد شیخ علیرضا حدائق روز شنبه 21 اردیبهشت 98 در ادامه سلسله مباحث «جایگاه خانواده در قرآن» به بررسی «پاسداشت حقوق خدا» بهعنوان مهمترین عامل تحکیم خانواده پرداختند.
مهمترین مطالب:
دو ملاک انتخاب
امام صادق (ع) فرمودند: در انتخابهایتان به دو معیار بسیار مهم توجه کنید.
به رکوع و سجده طولانی افراد نگاه نکنید؛ بعضیها عادت کردهاند زیاد نماز بخوانند ولی در آن معرفتی نیست.
در دو جا حواستان جمع باشد: 1- راستگویی؛ 2- امانتداری.
اگر رفیق، شریک یا همسری پیدا کردی که به تو دروغ نمیگوید و خائن نیست، او را نگهدار.
دوست خدا
چگونه ابراهیم (ع) خلیل شد؟
از زن و اولاد و همهچیز، برای خدا گذاشت.
بگذر از فرزند و جان و مال خویش / تا خلیلالله دورانت کنند
چون نداری درد درمان هم مخواه / درد پیدا کن که درمانت کنند
کارهای خیر بینتیجه
امام سجاد (ع) میفرماید: «حق خدا بر تو این است که خدا را بپرستی و برای او شریک قائل نشوی! اگر خدا را با اخلاص پرستش کردی خدا نیز دنیا و آخرت تو را تأمین میکند.»
تاکنون در عمرم، یک نفر را ندیدم که ادعا کند خالصانه و مخلصانه برای خدا کار کردم و خدا حمایت نکرد.
علت اینکه برخی از ما از کارهای خیرمان نتیجه نمیگیریم به این دلیل است که ریا در آن است. میخواهیم دیگران هم بفهمند.
«فأمَّا حقُّ اللّهِ الأكبرُ :فَإنَّك تَعْبُدَهُ لا تُشرِكُ بِهِ شَيئاً فإذا فَعَلْتَ ذلِكَ بإخلاصٍ جَعَل لَكَ على نَفسِهِ أنْ يكْفِيَكَ أمْرَ الدُّنيا والآخِرَةِ»
سه نشانه بندگی
امام صادق (ع) فرمودند: عبودیت و بندگی سه نشانه دارد:
- بنده کسی است که هرچه خدا به او داده است را امانت میداند؛ کسی که چنین نگاهی دارد اموال را در جایی هزینه میکند که خدا راضی است.
- باورش این است که خدا کارهایش را انجام میدهد و دغدغه فردایش را ندارد؛ بعضی از ما برای ده سال دیگر میدویم. مشکل این است که واجباتمان را برای آینده نیامده ضایع میکنیم.
- تمام هموغمش این است که آنچه را خدا میپسندد انجام بدهد و آنچه را خدا نهی کرده، ترک کند.
امام در ادامه فرمود: اولین درجه تقوا همین است.
خدای امروز؛ همان خدای فردا
خدا به حضرت موسی (ع) فرمود:
تا ثروتم تمام نشده، غم رزق و روزی را نخور!
تا حکومتم سقوط نکرده، به غیر من مراجعه مکن!
در نماز میگوییم «مالک یومالدین» خدا است ولی گاهی اوقات برای ده هزار تومان انفاق کردن، به خدا اعتماد نمیکنیم از ترس اینکه فردا فقیر نشویم.
هرکسی که تاکنون شما را تأمین کرده است در آینده نیز تأمین میکند.
از که حاجت میخواهی؟
بعضیها با یک درجه تب، به خدا اولتیماتوم میدهند و نماز نمیخوانند.
شخصی گفت: من به امام رضا (ع) گفتم تا زندهام مشهد نمیآیم.
گفتم: مگر تو مشهد نروی امام رضا (ع) از امامتش سقوط میکند؟
گفت: یک حاجتی از امام میخواستم نداده.
گفتم: مگر بنا است امام مطیع تو باشد؟ تو از امام حکیم، حاجت میخواهی که مصلحت تو را بهتر از تو میداند.
بدن، مال خدا است
یک از دوستان اهل علم ما گفت: یک آقایی سرطان گرفته بود و به من دیدنش رفتم. روزهای آخر عمرش بود.
گفتم: حاجآقا حالت چطور است؟
گفت: الحمدلله. اگر این سرطان هرچه را از من گرفته ایمانم را به خدا و اهلالبیت (ع) نگرفته است.
مردم! چرا پُری لیوان را نمیبینید؟ پول نداری؟ دین داری؟ اهلبیت (ع) را قبول داری؟ پُری لیوان، در مسیر دین بودن است.
این، بندگی است. چون به خودش هم وابسته نیست اگر سرطان نیز بیاید از خدا نمیبُرد. میگوید: بدن، مال خدا است.
- بازدید: 914
استاد شیخ علیرضا حدائق روز پنج شنبه 19 اردیبهشت 98 در ادامه مباحث «جایگاه خانواده در قرآن» و مساله عوامل تحکیم خانواده به موضوع «پاسداشت حقوق در خانواده» پرداختند.
از کجا ضربه میخوریم؟
مبارزه با معلول نتیجهبخش نیست. پزشک حاذق کسی است که عامل بیماری را شناسایی کند.
منشأ ناسپاسیها و تضییع حقها کجاست؟
چرا امروز حقوق انسانها در خانواده و جامعه از بین میرود؟ این حقکُشیها از کجا پیدا میشود؟
پاسداشت حق خدا؛ ریشه حل مشکلات
حق خدا را رعایت نمیکنیم که حق خلق خدا را نیز رعایت نمیکنیم.
در انتخاب شریک و همسر، ابتدا ایمان را در نظر بگیرید. شریک خوب کسی است که از خدا بترسد. چنین کسی ظلم نمیکند، ناسزا نمیگوید و حق دیگران را ضایع نمیکند.
یک مورد سراغ نداریم که آسیبی به وجود بیاید و منشأ آن یک مؤمن واقعی باشد. بله شاید در یک مقطعی آدم خوبی بوده اما زمانی که شیطان او را از ایمان فاصله داد دیگر مؤمن نیست. محال است مؤمن واقعی باشد و تخلف کند.
فراموش کن! فراموش نکن!
لقمان حکیم به پسرش میگوید: فرزندم! دو چیز را اصلاً فراموش نکن! و دو چیز را فراموش بکن!
اول خدا را و دوم مردن را فراموش نکن! خداباوری، انسان را مدیریت میکند.
بدیهای مردم را به خودت از یاد ببر؛ زیرا اگر فراموش نکردید حس کینه و انتقام و تنفر در انسان ایجاد میشود.
خوبیهای خودت را به مردم از یاد ببر! تا کارت مخلصانه باشد.
ما متأسفانه برعکس عمل میکنیم.
خودمان را بازی میدهیم
امام صادق (ع) در مسجدالحرام بودند. ابابصیر به حضرت عرض کرد: «ما اکثر الحجیج»؛ امسال حاجی زیاد آمده است.
امام فرمودند: بگو «ما اکثر الضجیج و اقل الحجیج»؛ سروصدا زیاد است و حاجی کم است.
بعد فرمودند: بین انگشتان من را ببین.
ابابصیر دید گلههای حیوانات وحشی و اهلی دور کعبه میچرخند، لابلای آنها نیز معدود آدمهایی با لباس احرام هستند.
اگر عبادت کنیم و نتوانیم بر خود مسلط باشیم خودمان را بازی میدهیم.
دیدم ولی کاری نکردم
امام سجاد (ع) در دعایی میفرمایند: «اللَّهُمّ إِنّي أَعْتَذِرُ إِلَيْكَ مِنْ مَظْلُومٍ ظُلِمَ بِحَضْرَتِي فَلَمْ أَنْصُرْهُ»
خدایا! از تو عذر میخواهم نسبت به مظلومی که در حضور من به او ظلم شد و من به او کمک نکردم.
دیدم فلانی به زن و فرزندش ظلم میکند و سکوت کردم. بین عروس و پسرم اختلاف است و حق با عروسم است و سکوت کردم. حق با دامادم است و سکوت کردم.
باید از مظلوم دفاع کرد.
رسید و تشکر نکردم
امام سجاد (ع): «اللَّهُمَّ انّى اعْتَذِرُ الَيْكَ مِنْ مَعْرُوفٍ اسْدِىَ الَىَّ فَلَمْ اشْكُرْهُ»
خدایا عذرخواهی میکنم از نعمتهایی که به من رسید و تشکر نکردم.
چقدر حمد خدا را بیان میکنیم؟
سعدی میگوید: اگر بخواهید فقط نفستان را شمارش کنید باز هم عقبید.
شکر ندارد؟
قدر کبد سالم را زمانی میدانید که میگویند باید پیوند بزنید. قدر قلب سالم را چه زمانی میدانید؟
اینکه در مسیر هستیم حمد ندارد؟ امام حسین (ع) میفرماید: خدایا تو را شکر میکنم که در دولت کفر متولد نشدم.
ارادتی که به اهلبیت (ع) داریم حمد ندارد؟ هرچه بیشتر حمد کنیم خدا بیشتر میکند. این قاعده کار خدا است.
تقاضا کرد و رد کردم
امام سجاد (ع): «و كم من ذی فاقه سئلنی اوثره»
خدایا عذر میخواهم از آن گرفتاری که نزد من آمد و از من تقاضای کمک کرد و دستخالی او را رد کردم.
خدا نعمت داده است و شکرانه اموال خدا این است که از مال خدا برای او هزینه کنیم.
جهت مشاهده پوستر نکات مهم این سخنرانی اینجا کلیک کنید
- بازدید: 775
استاد شیخ علیرضا حدائق روز چهارشنبه 18 اردیبهشت 98 در شروع مباحث «جایگاه خانواده در قرآن» به مسأله پاسداشت حقوق یکدیگر از عوامل تحکیم خانواده پرداختند.
مهمترین مطالب:
یکبار دستور نداد
همسر امام خمینی (ره) گفته بودند: در این شصت سال زندگی مشترک، امام حتی یکبار با من آمرانه سخن نگفتند.
این امام در همین مملکت و در بین ما بود. نیازی نیست که امیرالمؤمنین (ع) را در روز قیامت میزان الاعمال کنند.
دختر امام میگوید: نیمهشب دیدم سروصدا از آشپزخانه میآید. دیدم امام پیشبند بستهاند و در حال شستن ظرفها هستند.
امام فرمودند: شما زحمت پخت غذا را کشیدید. من بجای نماز شب دارم ظرفها را میشویم.
هوای نفس؛ بلای خانمانسوز
آنچه سبب میشود عدالت در خانه اجرا نشود تبعیت از هوای نفس است.
اینکه دلم میخواهد؛ دوست دارم؛ نمیخواهی برو خانه پدرت؛ من میگویم و روی حرف من کسی حرف نزند، همگی هوای نفس است.
شما که هستید؟ خدا به پیامبرش که عقل کل است میفرماید: مشورت کن!
این استبدادها سبب میشود حقها ضایع شود.
زبانتان را بهناحق نپیچانید
چیزی نگویید که حق کسی ضایع شود. تو که فلان مطلب را میدانی چرا میگویی از من شهادت نخواه؟
نمازگزاران واقعی کسانی هستند که واقعیتها را بگویند هرچند به ضرر خودشان باشد.
برای خودت جهنم برو!
مرحوم جد ما آیتالله حاج شیخ ابوالحسن حدائق در درس اخلاق میگفتند: آقایان طلاب! اگر کسی میخواهد جهنم هم برود برای خودش برود.
بسیار سنگین است که به خاطر رفیق و شریک و همسایه و فرزند، آخرت خود را تباه کرد.
اگر دیدی بگو!
گواه شدن و گواهی دادن بهحق واجب است. اگر میبینید یک حقی دارد ضایع میشود بگویید.
برخی میگویند: من دیدم ولی حرف نمیزنم.
قرآن کریم میفرماید: «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا کُونُوا قَوَّامِینَ بِالْقِسْطِ شُهَدَاءَ لِلَّهِ وَلَوْ عَلَى أَنْفُسِکُمْ أَوِ الْوَالِدَیْنِ وَالأقْرَبِینَ»
اگر در صحنه بودید باید شهادت بدهید! ولو اینکه به ضرر خودتان و نزدیکانتان باشد.
دام گذاری و دام برداری
در کمین گاه نباید نشست. دوربین باید جایی نصب شود که مردم خلاف نکنند.
نباید بگذاریم طرف جرم کند و مچش را بگیریم؛ اگر اینگونه بود همه ما از دم، جهنمی بودیم.
میگوید: او را به حرف بیاور و صدایش را ضبط کن تا سند شود. ایوای بر تو!
خدا دام نمیگذارد بلکه راه گریز از دام را تعریف میکند.
- بازدید: 803