لطفا حکم خمس چیزهایی را که عرض می‌کنم بیان فرمایید. از طرف بانک وام مسکن گرفته‌ام که آن را خانه خریده‌ام و اجاره دادم تا زمانی که پسرم ازدواج کند، دو ماشین خریدم که یکی در اختیار همسرم هست که با آن کار می‌کند و دیگری در اختیار پسرم است. تعدادی ربع سکه دارم که هدیه محل کار و همچنین خانواده است. و تعدادی نیز از پول بچه‌های برای خودشان خریده‌ام که انشاءالله برای ازدواجشان خرج خواهم کرد. مقداری پول نقد دارم که در حسابم هست و از طریق وام جمع کردم که سودش را برای زندگی خرج می‌کنم، مقلد آیت الله العظمی مکارم شیرازی هستم.
کد سوال: 1100145
جواب:
بسم الله الرحمن الرحیم
اولا نسبت به آن منزلی که دارید اگر شما در خانه‌ی شوهرتان دارید زندگی می‌کنید و آن خانه مازاد بر نیاز شماست همینطور که اشاره کردید گذاشتید برای آینده‌ی فرزندتان که به عرصه‌ی ازدواج برسد، این خانه خمس دارد و شما متعلق خمس هستید چون نیازتان نیست که بروید استفاده کنید، یک نوع سرمایه است، این را باید محاسبه کرد. نسبت به بحث دارایی‌هایتان فرمودید دو تا ماشین دارید که یکی دست همسر شما یکی دست فرزند شماست. اگر از این ماشین‌ها برای ترددتان و رفت و آمدتان هم دارید استفاده می‌کنید که ضمن اینکه دست فرزندتان هست برای رفت و آمد خودتان به منزل بستگان یا وقتی که بیرون می‌روید استفاده می‌کنید، آن ماشینی که برای استفاده‌ی شخصی و خانوادگی است خمس ندارد، آن ماشینی که جنبه‌ی سرمایه دارد مازاد بر نیاز است آن باید محاسبه شود، این نکته دوم.
پس‌انداز‌هایی که شما دارید، این پس‌اندازهای شما که از حقوق شماست یا از هدایاست، این پس‌اندازها را هم سال خمسی که قرار دادید باید محاسبه شود، سکه‌هایی که فرمودید این‌ها را بعنوان هدایا به من دادند نظر آیت الله العظمی مکارم این است که هدیه اگر از سال زیاد بیاید، احتیاط واجب این است که باید خمس آن را پرداخت. هدایا هم متعلق خمس است، اما آن سکه‌هایی که متعلق به فرزندان شماست و مال آنهاست، این‌ها متعلق به آنهاست، این‌ها آینده اگر به سن تکلیف رسیدند یا به سن تکلیف هستند خواستند مصرف کنند، باید به فرزندانتان بگویید که این‌ها را شما با نظر مرجع تقلیدتان عمل کنید، این‌ها باید برای خودشان مرجع تعیین کنند، اگر نظر مرجعشان این است که هدیه خمس ندارد خمس ندارد، و اگر نظر مرجعشان این است که هدیه خمس دارد فرزندان شما هم باید آن سکه‌های خودشان را محاسبه کنند و بپردازند. آنهایی هم که فرمودید با وام پس‌انداز شده، وقتی سال می‌خواهید قرار بدهید، آن مقداری از پس‌انداز که هنوز رویش قسط بدهکارید، این‌ها امسال در حساب نمی‌آید، مثلا شما می‌گویید 20 میلیون تومان بدهکارم، 10 میلیون از آن 20 میلیون وامی است که هنوز بدهکارم یعنی هنوز مالکیت واقعی ایجاد نشده است، آن 10 میلیون حساب نمی‌شود، آن 10 میلیونی که مالکیت شما نسبت به آن تحقق پیدا کرده باید حساب کنید. حالا سال آینده اگر رسید و آن ده میلیونی که امسال حساب نکردید بود، و قسط‌هایش را هم تسویه کرده بودید سال بعد باید حساب کنید.
