پیامبر فرمود نشانهی انسانهای صابر سه چیز است «اولها أن لاتکسَل»[1] انسانهای صابر نشانهی اولشان این است که تنبل نیستند. تا هستند اهل کارند.
دوم «و أن لایضجُر»[2] اینها افسرده و دلتنگ هم نمیشوند، آدمهای صابر هیچگاه دچار افسردگی نمیشوند. اینهایی که میگویند فلانی افسرده شد این ضعف ایمان است.
و سوم حضرت فرمود «أن لایشکو من ربِّه تعالی»[3] شکایت خداوند را هم نمیکنند، گلایه نمیکنند که چرا خدا چنین کرد چرا خدا چنان کرد، اینها در برابر مقدرات الهی تسلیم هستند. بعد پیغمبر فرمود «لأنَّه اذا کَسل فقد ضیَّع الحق»[4] آدمهایی که تنبل هستند حق را ضایع میکنند، این آدمهایی که دنبال کار نمیروند کار را درست به نتیجه نمیرسانند و حق تضییع میشود «وَ إذا وجبَ لم یؤدِّ الشکر»[5] انسانهایی که افسرده و دلتنگ میشوند دیگر زبان شکر ندارند. اینهایی که دچار این افسردگی میشوند میگویند برای چی شکر کنیم برای چی نماز بخوانیم، این همه خواندیم به کجا رسید؟ « و إذا شکی من ربِّه عز وجل فقد عصی»[6] وقتی هم که از خدا شکایت میکنند نافرمانی خدا را میکنند.
[1] علل الشرایع ص498
[2] علل الشرایع ص498
[3] علل الشرایع ص498
[4] علل الشرایع ص498
[5] علل الشرایع ص498
[6] علل الشرایع ص498