یک جملهی ارزشمندِ تربیتی را از امام عرض کنم؛ که حضرت میفرماید: «مَن وَعَظَ أَخاهُ سِرَاً فَقَد زانَهُ وَ مَن وَعَظَهُ عَلانِیَّةً فَقَد شَأنَهُ» (بحارالأنوار/ ج 75/ ص 374/ ح 33).
ما در روابط اجتماعیمان با مردم و در برخوردها و گفتارهایمان با یکدیگر، یکی از اشتباهاتی که بعضی از مردم در امرِ به معروف و نهی از منکر مرتکب میشوند، بعضاً اشتباهاتِ مردم را در جمع، جلوی همه بیان میکنند و این، نتیجهبخشیِ کار را میآورد پایین و این طرف مقابل هم جبهه میگیرد و واکنش نشان میدهد و نمیپذیرد.
از نظر تربیتی، در آموزههای دینی داریم که اگر اشتباهِ کسی را میخواهید به ما تذکر بدهید، در خلوت به او تذکر بدهید. به تنهایی و یا جایی که کسی نیست، تذکر بدهید. تا آبروی این فرد حفظ بشود. پلهای برگشتِ او را به سوی حقیقت، تخریب نکنید.
بنده اگر عیبی از کسی دیدم، در ملأ عام و جلوی بقیه عیبِ او را گفتم، خب این هم واکنش نشان میدهد و برای دفاع غلط از کارِ اشتباهِ خودش جبهه میگیرد و استدلال میکند و شروع میکند به محاجه کردن. بعضی اوقات هم کار به پرخاش و توهین و مسائل دیگر منتهی میشود.
این نکتهی ارزشمندی که امام عسکری میفرماید. میفرماید شما سعی کنید در تذکرهایتان و نصیحتهایتان، موعظههایتان را در خلوت، به دیگران بدهید. عیبِ فرد را در خلوت به او بگویید و محترمانه. «مَن وَعَظَ أَخاهُ سِرَاً فَقَد زانَهُ». اگر شما در خلوت، موعظه کردید، برادری و خواهری را، و تذکر به او دادید اشتباهِ او را، زینتش کردید و آراسته کردید، این طرفِ مقابل شما، دیگر موضع نمیگیرد و میفهمد که شما قصدتان خیر است و قصدتان تربیت او بوده و دغدغهی دلسوزی دارید و دنبال تخریب نیستید.