شخصی خدمت رسول خدا رسید. از پیامبر در برخوردِ با سائل سؤال کرد که: وقتی نیازمندان به ما مراجعه میکنند، ما چگونه با این فردِ نیازمند رفتار کنیم؟
پیامبر فرمودند: بَذلٍ یَسِیرٍ أَوْ رَدٍّ جَمِیلٍ (تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص۳۵۰). شما وقتی کسی به شما مراجعه میکند و از شما تقاضای مساعدتی دارد، یا میتوانی کمک کنی، کمک کن به زیبایی و شایستگی، حالا در حد امکاناتت.
أَوْ رَدٍّ جَمِیلٍ؛ یا قصد کمک نداری یا توانایی کمک نداری. یک وقت پول داری و نمیخواهی بدهی. وقتی من دوران نوجوانی بودم در قبل از انقلاب. یکی از میلیاردرهای شیراز را یادم نمیرود، یادم نمیرود... روز عید فطر بود. در همین مسجدالنبی، مرحوم آیت الله والد نماز عید فطر را خوانده بودند. این آقا هم به مسجد آمده بود. یک فقیری آمد سراغش و گفت آقای حاجی، به ما یک کمکی بکنید. این صحنه را من دیدم، دست کرد در جیب کت خودش و پول خورد آن موقع خیلی قرب و ارزش داشت، صدای برخورد پولها بلند شد، گفت: میشنوی؟ پول دارم ولی به تو نمیدهم. این همان چیزی است که رسولالله نهی کرد!
نمیخواهی بدهی، دل نشکن. بگو: معذرت میخواهم. حفظ آبروی نیازمند، از پر کردنِ شکم او مهمتر است. اول آبرو را حفظ کن؛ «قَوْلٌ مَعْرُوفٌ وَمَغْفِرَةٌ خَيْرٌ مِنْ صَدَقَةٍ يَتْبَعُهَا أَذًى» (سوره بقره/ آیه ۲۶۳). این بهتر از آن پول دادنی است که یک وقتی شخصیت او را خراب کنی.
رسولالله در همان روایت میفرماید یک وقت میبینید فقیری که به شما مراجعه کرده، فرشتهای است به سیمای فقیر و خدا میخواهد شما را امتحان کند.
یک وقت فرشته به این هیکل آمده جلوی شما، فرمودند: تو چهکاری؟ شما چگونه عمل میکنید؟ در مقابل این نعمتهایی که خدا به شما داده، شما با بندگانِ خدا چگونه رفتار میکنید؟