مرحوم آیت الله سید هِبَة الدین شهرستانی، صاحب کتاب «اسلام و هیئت» حدود تقریباً 90 سال قبل، یک سؤالی از عالم اسلام کرد. این عالِمِ بزرگِ شیعی؛ سؤالش هم سؤال کوتاهی بود: لِمَ سُقِطنا وَ بِمَا نَرتقی؟ ما چرا سقوط کردیم؟ ما مسلمان‌ها چرا امروز وضعمان این شده؟ یک زمانی، اسلام حرفِ اول در دنیا بود؛ در همه‌ی عرصه‌ها؛ عرصه‌های اقتصادی، عرصه‌های سیاسی، عرصه‌های علمی؛ بزرگ‌ترین دانشگاه‌ها، در بلادِ اسلامی بود. چرا الآن وضع شده این؟ این حرفِ مرحوم سید شهرستانی، سید هبة الدین شهرستانی که لِمَ سُقِطنا، ما چرا سقوط کردیم، وَ بِمَن ارتقی؟ ما چه کنیم که دوباره برگردیم به آن موقعیت و به آن عزت و به آن جایگاه؟
ایشان فرموده بود سؤال را مطرح کردم و از اندیشمندان عالمِ اسلام، شیعه و سنّی، نامه نوشتم که جوابِ سؤال من را بدهید. ایشان می‌فرماید صدی به نود و پنج جواب‌هایی که برای من آمد این بود؛ از علمای شیعه و علمای اهل سنت: ما از اطاعتِ از خدا و تبعیّت از سنّت رسول‌الله فاصله گرفته‌ایم وضعمان شده این...
مشکل همین جاست. فاصله اتفاق افتاده که این آسیب، خودش را دارد نشان می‌دهد.
