حضرت عیسی فرمود: رفیقِ خوب، رفیقی است که وقتی حرف می‌زند، بر دانشِ تو افزوده کند؛ وَ یُرَغِّبُکُم إلی الآخرة عَمَله (تحف العقول/ ص 44)؛ کارهایش را می‌بینی، به آخرت تشویق بشوی. یعنی وقتی که ساکت است، به یادِ خدا بیندازد تو را. وقتی که ناطق است، بر علم تو بیفزاید. عامل است و کار می‌کند، عملکردش را هم که می‌بینی، عشقِ به آخرت و جهان آخرت پیدا کنی. این بایدهای دوستی است.
نبایدها را هم بگویم؛ این حدیث، خیلی حدیثِ نابی است. امام سجاد به امام باقر فرمود: پسرم، با پنج گروه، نه دوستی کن و نه سفر و نه هم‌سفره. اصلاً با این‌ها هم‌خوراک هم نباش؛ خطرناکند: 1- فرمود پسرم، لا تُصاحِب فاسداً؛ با آدمِ فاسد، دوستی نکن. با آدمِ گنهکار، دوستی نکن. آدمی که حرمتِ خدا نزد او شکسته، برادرِ من، خواهرِ من! تو مهم‌تر از خدا نیستی. فاسد یعنی کسی که از خدا نمی‌ترسد و دارد بی‌مهابا گناه می‌کند. این که حرمت‌شکنی خدا کرده، حرمتِ ما را هم خواهد شکست... یک خانمی زنگ زد گفت: حاج آقا، یک خواستگاری برای من آمده خیلی صفات خوبی دارد و خیلی مرد است اما دو تا عیب کوچک دارد. گفتم: چیست؟ گفت: یکی نماز نمی‌خواند و یکی شراب می‌خورد. گفتم: الحمدالله ما نمردیم و عیبِ کوچک هم از زبانِ تو شنیدیم. این‌ها عیب کوچک است؟! این برایت زده توی خال! این‌که خدا را باور ندارد، تو را باور دارد؟! امام فرمود با گنهکار دوستی نکنید، گنهکار به یک لقمه و کمتر از یک لقمه، شما را خرج می‌کند و زیرِ فی می‌فروشد. 2- دوم امام فرمود: پسرم با آدمِ دروغگو رفاقت نکن. دروغگو مثل سراب است. دور را می‌کند نزدیک، و نزدیک را می‌کند دور. یعنی می‌گذارد تو را سرِ کار. آن آدمی که دروغ می‌گوید، به دردِ زندگی نمی‌خورد. 3- سوم امام می‌فرماید: پسرم، با آدمِ بخیل دوستی نکن. بخیل، در نیازهایی که به او پیدا می‌کنی، رهایت می‌کند. آن زمانی که باید پشتِ تو باشد و زیرِ بغلت را بگیرد، جا خالی می‌کند. 4- پسرم، با آدمِ احمق دوستی نکن. احمق، می‌خواهد خدمت به تو بکند اما به تو ضربه می‌زند. یُریدُ أن یَنفَعَک وَ یَضُرُّک. 5- پنجم امام فرمود: با قاطعِ رَحِم هم دوستی نکن. قاطعِ رَحِم یعنی کسی که حرمتِ پدرش را شکسته؛ حرمتِ مادرش را شکسته؛ حرمتِ خواهر و برادرش را شکسته؛ شما که نزدیک‌تر از پدر و مادر به او نیستید! این شخصی که حرمتِ نزدیکان خودش را شکسته، حرمتِ تو را هم خواهد شکست... امام فرمود در سه جای قرآن دیدم خداوند، قاطعِ رَحِم را لعنت کرده است. (اصول کافی/ جلد 2/ ص 376). خب این‌ها هم نبایدهای دوستی است که جوانانِ ما باید توجه داشته باشند؛ ما هم باید توجه داشته باشیم. یک وقت مجالستِ با رفیق بد، برصیصای عابدِ مستجاب‌الدعوة را می‌کِشد زمین و عاقبت به شرّ می‌کند.
