بسم الله الرحمن الرحیم
الحمد الله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا و نبیّنا اباالقاسم المصطفی محمد و علی أهل بیته الأئمة الهداة المهدیِین المکرمین لا سیّما بقیّة الله المنتظر حجة ابن الحسن العسکری عجل الله تعالی فرجه الشریف.
با عرض سلام و احترام خدمت شما عزیزانِ بیننده و شنونده. سخن پیرامون وظایف منتظران در حوزه‌ی وظایف فردی و رفتاری بود. یکی از وظیفه‌های مهم هر انسانِ منتظری که در حدیثی امام صادق علیه‌السلام به آن اشاره می‌فرمایند، رعایتِ اخلاق پسندیده است. کسانی که می‌خواهند از یاران امام زمان قرار بگیرند، باید اخلاقی شایسته و پسندیده داشته باشند؛ «وَلْیَعْمَلْ بِالْوَرَعِ وَ مَحاسِنِ الأَخْلاقِ».
و عرض کردیم، در تاریخ، خوش‌اخلاق‌ترین انسان‌ها در هر دوره‌ای، نمایندگانِ الهی در بین مردم بودند. انبیاء، به‌عنوان گل سرسبدِ در اخلاق، ائمه‌ی معصومینِ ما همین‌طور و وجود مقدس ولیّ عصر نیز هم‌چنین. این اخلاقِ شایسته سبب می‌شود که انسان‌ها در نزدیک شدنِ به امام عصر و ویژگی «منتظِر» بر آن‌ها رقم‌خوردن، نزدیک بشوند.
این که حضرت می‌فرمایند « مَحاسِنِ الأَخْلاقِ»؛ اخلاق شایسته، در یک روایتی، آقای عبدالله بن جندب محضر امام صادق مشرّف شد و از حضرت سؤال کرد: « مَا حَدُّ حُسْنِ الْخُلُقِ» حدّ اخلاقِ شایسته چیست؟ ضمنِ اینکه عزیزان، می‌دانید خداوند پیامبرِ ما را به اخلاق عظیمش، « وَإِنَّكَ لَعَلى خُلُقٍ عَظيمٍ» (سوره قلم/ آیه 4) توصیف نموده که ای رسول ما! تو دارای اخلاق عظیم بودی. آن خدای با عظمت، اخلاق پیغمبر را اخلاقِ عظیم نام می‌برد. رسول‌اللهی که خدا به او می‌فرماید: «فَبِما رَحمَةٍ مِنَ اللَّهِ لِنتَ لَهُم» رحمتِ خدا شاملِ حالِ شما شده که با مردم، مهربانی، « وَلَو كُنتَ فَظًّا غَليظَ القَلبِ لَانفَضّوا مِن حَولِكَ» (سوره آل عمران/ آیه 159) اگر شما یک انسان خشن و تندخویی بودی، همه از دورِ شما پراکنده می‌شدند و فاصله می‌گرفتند.
سخن در این است که این محاسنِ اخلاق چیست؟ آقای عبدالله بن جُندَب محضر امام صادق مشرّف شد و از حضرت سؤال کرد: «مَا حَدُّ حُسْنِ الْخُلُقِ» حدّ اخلاق شایسته چیست؟ امام، سه نکته را نام بردند. فرمودند: 1- «تُطِيبُ كَلَامَكَ»: اخلاق شایسته این است که سخنان خودتان را پاکیزه بیان کنید. قطعاً کسی که مدّعیِ منتظرِ امام زمان بودن است و ادعا می‌کند که من می‌خواهم از اصحاب امام زمان باشم، باید ادبیاتِ گفتاریِ او، ادبیات سالم و پاکی باشد. کلام زشت، توهین‌آمیز، غیبت، حرام، در گفتارِ او شنیده نشود. «تُطِيبُ كَلَامَكَ» پاکیزه سخن بگوید. با مردم، با احترام سخن بگوید. در چهارچوب خانواده، در کانون خانواده، درونِ منزل، در جامعه با مردم، در هر حالی که هستیم، زمانی که زبانِ ما گشوده به سخن‌گفتن می‌شود، با کلامی شایسته سخن بگوییم.
2- «وَ تُلِينُ جَانِبَكَ» نرم‌خویی از نشانه‌های اخلاق شایسته است. ما ائمه را اسوه‌ی نرم‌خویی می‌دانیم. ائمه‌ی ما در برخوردشان، حتی با کسانی که با آن‌ها عناد داشتند، ابوذر جزء دشمنانِ سرسخت پیامبر بود، بارها شده بود که می‌آمد محضر رسول‌الله توهین می‌کرد و جسارت می‌کرد، پیامبر در عین حالی که ابوجهل نام پیغمبر را با زشتی می‌برد، پیامبر او را با کُنیه صدا می‌زدند. این «تُطِيبُ كَلَامَكَ» است. یا در حالات ائمه‌ی معصومین داریم که علی علیه‌السلام می‌فرماید: « وَ لَقَدْ اَمُرُّ عَلَي اللئيمِ يَسُبُّنِي فَمَضَيتُ ثَمَّةَ قُلْتُ لا يَعْنِيني» (متشابه القرآن، ج2، ص258) امام می‌فرماید در بازار در حال عبور بودم، شخص پستی به من دشنام می‌داد و توهین می‌کرد. من گذشتم و عبور کردم و گفتم: این به من نیست و به یک علی‌نامِ دیگری است. این، «تُلِينُ جَانِبَكَ» است. در حالات امام مجتبی، وقتی که آن پیرمردِ شامی با حضرت روبه‌رو شد در مدینه، و توهین کرد به امام و جسارت کرد، امام با یک اخلاقِ شایسته‌ای و نرم‌خوییِ زیبنده‌ای فرمودند: ای برادرِ عرب، مثلِ اینکه در این شهر، غریبی. اگر جایی نداری، خانه‌ی من در اختیارِ توست. اگر در این شهر کاری داری که نیاز به حمایت دارد، من از تو حمایت می‌کنم. امام با یک اخلاق خوب، با این شخص روبه‌رو شدند که این پیرمردِ شامی به حضرت عرض کرد: یابن رسول الله، به خدا قسم واردِ مدینه نشدم مگر اینکه منفورترینِ افراد روی زمین نزدِ من، شما بودید و الآن که دارم از شما جدا می‌شوم، محبوب‌ترین افرادِ روی زمین نزدِ من، شمایید. این نرم‌خویی است. «تُلِينُ جَانِبَكَ»
3- « وَ تَلْقَى أَخَاكَ بِبِشْرٍ حَسَن» امام صادق به عبدالله بن جُندَب فرمود از نشانه‌های اخلاق شایسته این است که با مردم و برادران دینی‌ات و جامعه و کسانی که با آن‌ها مواجه هستی، با یک چهره‌ی گشاده روبه‌رو شو. تبسّم و چهره‌ی باز را از مردم دریغ مدار.
مولای متّقیان در سخنی می‌فرماید مؤمن، اندوه در درونِ او نهفته است و شادی، در چهره‌ی اوست. یعنی او، شادی را با مردم تقسیم می‌کند. حزن را در درون خود پنهان می‌کند: « الْمُؤْمِنُ بِشْرُهُ فِي وَجْهِهِ وَ حُزْنُهُ فِي قَلْبِهِ» (نهج‌البلاغه/ حکمت 333) این از نشانه‌های اخلاق و نمادِ اخلاق است.
پس کسانی که می‌خواهند منتظرِ امام زمان باشند، باید رعایت کنند در گفتارشان، گفتاری پسندیده و پاک داشته باشند. در رفتارشان، رفتاری شایسته نشان دهند و در برخوردشان با مردم، برخوردی آمیخته با مهر و محبت و شادی و شادمانی باشد. اندوه را در خود نهفته دارند.
ان‌شاءالله که ما هم در زمره‌ی منتظرانِ واقعیِ امام زمان قرار بگیریم. توفیقات همه‌ی عزیزان را از خداوند منّان خواستارم. والسلام علیکم و رحمة الله و برکاته.
