بسماللهالرحمنالرحیم
الحمدالله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا و نبیّنا حبیب اله العالمین اباالقاسم المصطفی محمد و علی أهل بیته الأئمة الهداة المهدیین المکرمین لاسیّما بقیةالله المنتظر عجلالله تعالی فرجهالشریف.
عرض سلام و احترام و ادب محضر شما عزیزانی که برنامه را مشاهده میکنید. در ادامهی مباحث معارفی از قرآن، بحث پیرامون مسئلهی خمس بود. یکی از سؤالاتی که برای عزیزان مطرح میشود، آثار و برکات پرداختِ خمس چه میتواند باشد؟ بعضیها میگویند: اگر ما خمس بدهیم، چه اتفاقاتی برای ما میافتد که آنهایی که نمیپردازند، از این اتفاقها محروم خواهند شد؟
در ادامهی آیهی 41 سورهی مبارکه حج که صریحِ آیه، خداوند از مؤمنین و بندگانِ خود و مسلمانها میخواهد که خمس بپردازند، در برخوردِ با منافع زندگی و درآمدها، از برکاتِ خمس در روایات، اولاً، نسلِ پاک است. همه دوست داریم که از ما، نسلی پاک بماند. و هیچ چیزی مثل لقمههای شبههناک و آلوده، روی معنویت انسانها و نسلها، تأثیر منفی نمیگذارد. در روایت داریم که: «تطیِّبُ وِلادَتُهُم» اساساً پرداخت خمس سبب میشود که ولادتها، ولادتهایی پاک میشود.
من از همین فرصت استفاده کنم، مخصوصاً عزیزانی که در آغاز زندگی هستید و تشکیل زندگیِ مشترک میدهید و شروعِ زندگی را آغاز کردهاید و برنامهی شماست که به لطف الهی، نسلی از شما بماند، از همان شروعِ زندگی، حسابِ مالیِ خمسیِ خود را معیّن کنید و دقت کنید.
از برکاتِ دیگر در روایت داریم: تقویت دین. در روایت مفصّلی از آقا علیبنموسیالرضا است که حضرت، آثاری را بیان میفرمایند. حضرت در آن روایت اشاره میفرمایند: «اِنَّ الْخُمْسَ عَوْنُنا عَلى دينِنا» خمس، یاریرساندنِ به ما، بر دینِ ماست. یعنی شما با این پرداختِ خمس، دینِ خودتان را دارید کمک میکنید. دارید به نیازمندان و محرومان جامعه، کمک میکنید و کسانی که از نظر مالی، دستِ تهی دارند، این درحقیقت، یاری رساندن به بندگانِ خدا، و یاری رساندن به دینِ الهی است.
از آثار دیگر، نشانهی وفاداری است که: «اَلْمُسْلِمُ مَنْ یَفِی اللهَ بِمَا عَهِدَ اِلَیْهِ» مسلم، کسی است که وفا میکند نسبت به تعهداتی که به خدا بسته. هرچه خدا از او انتظار دارد، به تعهدات الهی عمل میکند که یکی از تعهدات الهی، پرداخت کردنِ خمس است.
«وَ لَیْسَ الْمُسْلِمُ مَنْ اَجَابَ بِاللِّسَانِ وَ خَالَفَ بِالْقَلْبِ» در روایت داریم، "مسلمان" به کسی نمیگویند که با زبان، "آری" میگوید و با قلب، مخالفت میکند و «نه» میگوید. مسلمان، کسی است که به هرچه خدا، از او انتظار دارد، پایبند است. لذا کسانی که به خمس عمل میکنند، نشان میدهند که مصداق «وَ الَّذِينَ هُمْ لِأَماناتِهِمْ وَ عَهْدِهِمْ راعُونَ» (مؤمنون/ 8) هستند.
امام رضا میفرماید اساساً خمس، کمک به یارانِ خودتان هست. این پرداختِ خمس، برمیگردد به ضعفا. کسانی که خدا به آنها لطف کرده و درآمد و سرمایه و ثروتی دارند، به واسطهی پرداخت خمس، به دوستانِ خودشان و به همنوعان خودشان کمک میکنند. امام فرمود: «اِنَّ الْخُمْسَ عَوْنُنا مَوالينا». خمس درحقیقت، یاری رساندنِ به ما و بر موالیان و دوستانِ ماست.
ما وقتی که پرداخت میکنیم خمسی را، همان کسانی که در جامعهی ما، برادران و خواهرانِ دینیِ ما هستند، به واسطهی این کمک، رفعِ گرفتاریها و نیازمندیهای آنها میشود.
از عواملی که امام صادق علیهالسلام میفرماید سبب تطهیرِ مالِ انسانها میشود، پرداخت خمس است. امام ششم میفرماید: «مَا أُرِیدُ بِذَلِکَ إِلَّا أَنْ تُطَهَّرُوا» اراده نشده از پرداخت خمس مگر اینکه با پرداختِ خمس، مالِ خودتان را و درآمدِ خودتان را طاهر میکنید و این درآمد و این سرمایه، برای شما گوارا خواهد بود. این گوارابودنِ سرمایه، که در جملهای دیگر امام صادق میفرماید: «يُؤَدِّي خُمُسَنَا وَ يَطِيبُ لَهُ» وقتی که خمس پرداخت میشود و خمسِ ما را مسلمانان و مؤمنین میپردازند، این باقیماندهی مالِ خمسداده برای آنها گوارا میشود و مالی بابرکت و گوارا خواهد بود.
فقرزدایی از خاندان رسالت، از برکاتی است که در روایت، برای خمس ذکر شده. امام هفتم، حضرت موسیبنجعفر میفرماید: «وَ جَعَلَ لِلْفُقَرَاءِ قَرَابَةِ الرَّسُولِ ص نِصْفَ الْخُمُسِ فَأَغْنَاهُمْ بِهِ عَنْ صَدَقَاتِ النَّاسِ». خداوند به واسطهی قرابتی که ساداتِ نیازمند با پیغمبر دارند، نصفِ از خمس را برای ساداتِ نیازمند قرار داد. چون مستحضرید، در زکات، زکات کلاً به فقراء غیرِ سیّد میرسد و از زکات، به فقراء سادات، اجازهی کمک نیست. در مسئلهی خمس، میشود نصف آن را برای سادات هزینه کرد که همینطور باید باشد. امام هفتم میفرماید برای فقرایی که با پیامبر نسبت دارند، نصفِ خمس قرار داده شده. « فَأَغْنَاهُمْ بِهِ عَنْ صَدَقَاتِ النَّاسِ» که این نصفِ خمس، اینها را بینیاز میکند از آن صدقاتی که مردم میخواهند به اینها بپردازند.
عزیزان، از آثار ارزشمندِ دیگر خمس، کفارهی گناهان و ذخیرهی آخرت است. امام هشتم فرمود: «فَاِنَّ اِخْراجَهُ
تَمْحيصُ ذُنُوبِكُمْ». آنهایی که خمس خودشان را میپردازند، به وسیلهی پرداخت خمس، آمرزش گناهان آنها رقم میخورد. «وَما تُمَهِّدُونَ لِاَنْفُسَكُمْ لِيَوْمِ فاقَتِكُمْ» و ذخیرهی قیامت و روزِ نیازِ شماست این پرداختِ خمس. درحقیقت این خمس پرداختکردن، آن افرادی که میروند پرداخت میکنند، با این پرداخت، گناهانِ خود را پاک میکنند و یک ذخیرهسازی برای روزِ آخرتِ خود انجام میدهند.
امام باقر در سخنی میفرماید، در برخوردِ شخصی که آمده بود و خمسِ خود را پرداخت، حضرت به آن فرد فرمودند: «ضَمِنْتُ لَكَ عَلَيَّ وَ عَلَى أَبِيَ الْجَنَّةَ». خیلی عبارت، عبارتی بسیار والا و امیدوارکننده است. حضرت فرمودند بر من و پدرم لازم است که بهشت شما را برای شما ضمانت کنیم.
و از برکات دیگر، مشمولِ دعای امام قرارگرفتن. علیبنموسیالرضا میفرماید: «وَ لا تُحَرِّمُوا اَنْفُسَكُمْ دُعاءَنا ما قَدَرْتُمْ عَلَيْهِ». خودتان را محروم نکنید از دعای ما. آنچه که خدا برای شما مقدّر کرده. با این پرداختِ خمس، شما مشمولِ دعای امامِ خودتان قرار میگیرید.
آنهایی که در عصر غیبت، خمسِ خودشان را میپردازند، طبق این حدیث، مشمولِ دعای وجودِ مقدسِ امام عصرند.
و امام رضا میفرماید کلیدِ رزق است: «فَإِنَّ إِخْرَاجَهُ مِفْتَاحُ رِزْقِكُمْ»؛ رزقِ شما را بالا میبرد. این پرداختِ خمس، توفیق استفادهی بهتر از دارایی و اموال را برای شما رقم میزند.
و دو نکتهی پایانی عرض کنم، ما اگر میخواهیم مشمول عنایات ویژهی حضرت حق قرار بگیریم، به وظایفمان نسبت به اوامر الهی عمل کنیم که قرآن میفرماید: «إِن تَنصُرُوا اللَّهَ يَنصُركُم» (محمد، 7). خدا را یاری کردید، خدا شما را یاری میکند. یاریِ خداوند، در عمل به دستورات الهی است: «إِنْ أَحْسَنْتُمْ أَحْسَنْتُمْ لِأَنْفُسِكُمْ» (اسراء/7). یعنی احسانِ شما، احسان به خودِ شماست.
و مطلب پایانی، کسانی که اهل خمساند، در حساب خودشان و سرمایهی خودشان، نظمی پیدا میکنند که یکی از ویژگیهای کمال، امام باقر علیهالسلام میفرماید: «تَقْديرُ الْمَعيشَة». در معیشت، نظمداشتن و تقدیر را رعایت کردن، که خمس، انسان را در همین نظم حساب و سرمایه کمک میکند.
انشاءالله موفقیت همهی عزیزان را از ساحت مقدس ربوبیت خواستاریم. والسلام علیکم و رحمةالله و برکاته.