.بسماللهالرحمنالرحیم
الحمدلله ربالعالمین وصلی الله علی سیّدنا و نبیّنا حبیب إله العالمین أباالقاسم مصطفی محمد و علی أهل بیته الأئمة الهداة المهدیین المکرّمین لا سیّما بقیةالله المنتظر حجة ابن الحسن العسکری عجلالله تعالی فرجه الشریف.
قال مولانا المهدی عجل الله تعالی فرجه: «وَ تَفَضَّلْ عَلَی عُلَمَائِنَا بِالزُّهْدِ وَ النَّصِیحَةِ».
با عرض سلام و احترام خدمت همهی عزیزان، در ادامهی فرمایشات امام زمان در آن دعای شریف «اَللّـهُمَّ ارْزُقْنا تَوْفيقَ الطّاعَةِ»، حضرت بعد از تقاضاهای عمومی که از خدا طلب میکند و به ماها میآموزد که از خدا بخواهیم توفیق بندگی را، دوری از گناه را، شناخت حرام را، و بعد هم نسبت به اعضا و جوارح، مسئولیتهایی که در قبال اینها داریم، از این قسمت از دعا، امام برای مناصب و جایگاههای مختلف اجتماعی مردم تقاضاهایی را از خداوند دارند و به ما میآموزند که اینگونه طلب کنیم و بخواهیم هم در حق یکدیگر و اگر خود ما در این فرازها قرار داریم، شخصی مسئول است، خانمی بالأخره به عنوان نساء عنوان دارد، شخصی بهعنوان عالم، شخصی به عنوان ثروتمند، خصوصاً این ویژگیهایی که حضرت یاد میکنند، به عنوان یک ضرورت برای حفظ این جایگاه و موقعیت لازم است.
من نکتهای را عرض کنم: این دعا، دعای کلی است که حضرت به ما میآموزند برای یکدیگر، چه از خدا طلب کنیم و اگر خودمان هم مشمول این فرازها هستیم، دقت کنیم و فرصتها را و آسیبها را بشناسیم.
نسبت به دانشمندان جامعه، دانشمندان که عرض میکنم از علماء حوزههای علمیه، طلاب محترم، اساتید محترم دانشگاه، دانشجویان محترم، فرهنگیان و معلمان و دبیران و تمام کسانی که در عرصهی دانش و علم و سواد، زحمت کشیدهاند و کسب اطلاعات علمی نمودهاند، همهی اینها مشمول این سخنِ حضرت میشوند. لذا علماء یعنی مجموعهی دانشمندان و کسانی که اهل علم و اندیشه و آگاهی هستند.
دو نکته را حضرت در این قسمت برای دانشمندان جامعه تقاضا میکند از خدا: «وَ تَفَضَّلْ عَلَی عُلَمَائِنَا»: پروردگارا تفضل کن و لطف و مرحمت نما بر دانشمندان ما دو صفت را : «بِالزُّهْدِ وَ النَّصِیحَةِ». یکی پارسایی. اینها در مسیر زندگی، مسیر زهد را بپیمایند و دوم، خیرخواهی است. این دو چیز برای همهی دانشمندان و اساتید ضرورت دارد و نقطهی مقابل آن، نداشتنِ این صفات هم آسیب است. یعنی اگر دانشمندی، عالمی، استادی، وابستهی به دنیا شد، از این دانش و از این تخصص سوءاستفاده میکند. اطلاعات علمی پیدا کرده ولی چون وابستهی به دنیا شده، از این اطلاعات برای زراندوزی و مالاندوزی استفاده میکند نه برای خدمت به مردم.
و نکتهی دوم، خیرخواهی. قطعاً کسانی که آگاهند، عالماند، دانشمندند، باید خیرخواه باشند. اگر این صفت خیرخواهی هم رخت بربست، این میشود زیان. آن استاد، عالِم و دانشمند و متخصص که خیرخواه نیست، از دانش خودش در راستای خدمت، استفاده نخواهد کرد. عزیزان شاهد هستید که در بخشهای مختلف اجتماعی، گاهی اوقات ما مواجه میشویم با کسانی که تحصیلاتی دارند و علمی هستند، اما وابستگیِ به دنیا در وجود اینها شکل گرفته؛ خیرخواه نیستند. چون خیرخواه نیستند، شما میبینید که عملکرد آنها، عملکرد منصفانهای نخواهد بود. لذا این زهد و نصیحت بهعنوان فرصتهاست و اگر زهد و نصیحت رخت بربست، چالشها و آسیبها خودش را نشان میدهد.
در بحث ارزش زهد، روایتی از رسول خدا تقدیم کنم که پیامبر میفرماید: «ما اتَّخَذَ اللّه ُ نَبِيّا إلاّ زاهِدا: خدا هیچ پیامبری را به مقام نبوت مبعوث نکرد مگر اینکه این پیغمبر، روحیهی زهد داشت. زهد را اشاره خواهیم کرد که تعابیری برای آن بکار رفته یعنی عدم وابستگی. زهد، به معنای فقر نیست؛ به معنای نخوردن نیست؛ به معنای نپوشیدن نیست؛ به معنای وابسته نبودن است. اینکه انسان در دنیا باشد ولی وابستگی به دنیا نداشته باشد. به ثروت وابسته نشویم. به مقاممان وابسته نشویم. به امکانات دنیایی که در اختیار ماست، دلبسته نشویم. این را میگویند حالت زهد.
علی علیهالسلام در روایتی میفرماید: «الزُّهدُ شِيمَةُ المُتَّقِينَ وسَجِيَّةُ الأوّابِينَ»: زهد، خوی پرهیزکاران و خصلت همیشگیِ انسانهای توبهکننده است. انسانهایی که اهل توبه هستند، اینها انسانهای زاهد هستند. ما در ماههای رمضان، از خدا میخواهیم که توفیق توبه را و توفیق اشک ریختن درِ خانهی خدا را به ما بدهد. قطعاً این زهد میتواند ما را کمک کند در مسیر أبواببودن.
جملهی دیگری امام صادق علیهالسلام میفرماید: «جُعِلَ الخَيرُ كُلُّهُ في بَيتٍ وجُعِلَ مِفتاحُهُ الزُّهدَ فِي الدُّنيا»: تمام خوبیها را خدا در یک خانه قرار داده: «فی بَیتٍ» و کلید این ورود به همهی خوبیها و همهی نیکیها «الزُّهدَ فِي الدُّنيا» است. اگر ما میخواهیم به تمام فضائل دسترسی پیدا کنیم، باید از وابستگیهای دنیایی، رهایی پیدا بکنیم. اگر کسانی میخواهند به ایثار، به تواضع، به انفاق، به سخاوت، به همهی این فضائلی که به عنوان فضائل اخلاقی یاد شده دسترسی پیدا کنند، باید از این وابستگیها نجات پیدا کنند و رهایی پیدا کنند.
لذا عزیزان، در این دعای شریف حضرت، امام از خداوند، زهد را و خیرخواهی را برای علماء خصوصاً تقاضا میکنند. چون دانشمندان با علم خودشان و با آن دانش خودشان، حالا یکی عالِم دینی است، در حوزه است، در جامعه بین مردم است، قطعاً به یک عالم دینی برای حل و فصل و رفع مشکلات خانوادگی و اخلاقی مراجعه میکنند. یکی عالم در علم طب است، پزشک است و جراح است و مردم برای درمان بیماریهای خودشان به او مراجعه میکنند. یکی عالم در دانشگاه است، مدرس دانشگاه است. در تمام این شئونات. یکی استاد است، معلم است، دبیر است در مدرسه، با دانشآموزان. اگر زهد شکل نگرفته باشد، این دانشها میتواند بسیار خطرناک باشد و زیانبار.
توفیقات همهی عزیزان را از خداوند مهربان خواستاریم. والسلام علیکم و رحمة الله و برکاته.