بسم الله الرحمن الرحیم
وجوب محبت امام (عج)
قال الصادق علیه الصلوه و السلام. قالَ الصّـادِقُ علیه السلام: إنَّ اللّه َ تَبارَکَ وَ تَعـالى أَوجَبَ عَلَیْکُمْ حُبَّـنا وَ مُوالاتَنا وَ فَرَضَ عَلَیکُمْ طاعَتَنا. ألا فَمَنْ کانَ مِنّا فَلْیَقتَدِ بِنا. فَإنَّ مِن شَأنِنا: ألوَرَعُ وَالإجتِهادُ وَأداءُ الأمانَةِ إلَى البِرِّ وَالفاجِرِ وَصِلَةُ الرَّحِمِ وَ إقْراءُ الضَّیْفِ وَالعَفوُ عَنْ المُسى ءِ. وَ مَنْ لَمْ یَقْتَدِ بِنا فَلَیسَ مِنّا.
سخن در جلسات گذشته پیرامون وظائف فردی منتظر بود، در حوزه‌ی شناخت مطالبی را محضر عزیزان عرض کردیم. از حوزه های دیگری که در وظیفه سازی موضوعیت دارد که تفکیک شده و مطالبی را عرض کنم، در بعد حوزه‌ی عاطفه است که ما به عنوان یک فرد منتظر از نظر عاطفی چه وظیفه‌ی را نسبت به امام خودمان داریم.
سخنی که در آغاز سخن تقدیم شد از فرمایشات آقا امام صادق که می‌فرمایند: خداوند تبارک و تعالی واجب نموده محبت و دوستی و ولایت ما را بر شما مردم. محبت ما بر شما واجب و ولایت ما هم بر شماها واجب. و اوجب طاعتنا علیکم. اطاعت ما را نیز خدا بر شما واجب قرار داده است. بعد حضرت می‌فرماید: ألا و من کان منا فلیقتد بنا، هرکسی که خودش را از ما به حساب می‌آورد، و خودش را از ما می‌داند، باید به ما اقتدا و پیروی کند، به ما تأسی بجوید و از ما دنباله روی نماید. قطعا هر کسی که ادعای دوستی امام زمان(عج) را می‌کند باید در رفتار زندگی فردی و اجتماعی خودش و در همه‌ی ابعاد، اقتدایش به ایشان باشد. بعد امام صادق(ع) سه تا نکته را بیان می‌فرمایند: که از شئونات اهل بیت (ع) می‌باشد، یکی پارسایی از گناه، دوم: اجتهاد و همان روحیه‌ی تلاش و کوشش و فعالیت و سوم: پرداخت امانت نسبت به انسان های نیکوکار.
من چند نکته را از روایت خدمت عزیزان عرض کنم. از این روایت استفاده می‌شود که یکی از وظائف هر منتظری، دوست داشتن امام زمان(عج) خودش است، و این دوستی را ابراز کند و بیان کند. باید محبت را اظهار نمایید و بیان نمایید. در همین ادعیه‌ی که نسبت به امام زمان(عج) ما می‌خوانیم، این‌ها بیان یک نوع ارادت و دوستی ما به محضر مبارک حضرت هست. در این روایت امام صادق(ع) می‌فرماید: خداوند محبت ما را واجب قرار داده است. چرا ما اصلا ائمه را دوست بداریم؟ چرا محبت این‌ها واجب است؟ قطعا کسی که ما را دوست می‌دارد، ما هم باید متقابلا به او محبت کنیم. اگر کسی در حق شما خدمتی کرد، قرآن می‌فرماید: هَل جَزَاءُ ٱلإِحسَنِ إِلَّا ٱلإِحسَنُ. پاداش نیکی، نیکی است، پاداش خوبی، خوبی است. در نظام خلقت، مهربان ترین انسان‌ها در کره‌ی زمین رهبران الهی بوده اند. انبیاء، اولیاء به عنوان مهربان ترین انسان‌ها نسبت به نه تنها انسان‌ها بلکه مخلوقات الهی بوده اند. اسوه‌ی رأفت و مهربانی، رسول خدا(ص) هست. اسوه‌ی رأفت و مهربانی، انبیاء بوده اند و اسوه‌ی مهربانی، ائمه‌ی معصومین(ع) بوده اند. الان هم در عصر غیبت، اسوه و الگو و شاخص در مهربانی نسبت به عموم انسان ها، وجود مقدس ولی عصر(عج) است. این امام زمانی که ما را دوست می‌دارد و در ادعیه که برخی از بزرگان توفیق تشرف به محضر حضرت را پیدا کرده اند، امام در حال دعا بوده اند، برای عموم انسان‌ها و شیعیان حضرت دعا می‌کردند، امامی که به یاد ما هست، امامی که دعا می‌کند انسان‌ها را، بشریت را، انسان های مستضعف و مظلوم را، قطعا انسان‌ها نیز باید این پیشوای مهربان را دوست بدارند و این شخصیتی که ما را بیش از خودمان دوست می‌دارد، ما هم باید او را بیش از خود دوست بداریم و ولایت این‌ها بر ما واجب است چون ولایت این‌ها را خدا لازم فرموده است و خدا واجب کرده است.يَأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ أَطِيعُواْ ٱللَّهَ وَأَطِيعُواْ ٱلرَّسُولَ وَأُوْلِي ٱلأَمرِ مِنكُم [1] لذا اطاعت این‌ها هم واجب است. اطاعت بی چون و چرای این‌ها انسان را به ساحل نجات و سر منزل مقصود خواهد رساند. این در قسمت نخست حدیث که اشاره به دوستی و محبت امام به عنوان یک اصل در زندگی و در آن بعد حوزه‌ی عاطفه‌ی ما نسبت به امام زمان(عج) خودمان، ابراز محبت و دوستی داشته باشیم. در قسمت دوم حدیث، امام صادق(ع) می‌فرماید: هرکسی که به ما علاقه مند است و ما را دوست می‌دارد باید به ما تأسی بکند و اقتدا بکند و پیروی بکند. آیا در این ابراز محبت، فقط محبت کافی است؟ آیا اینکه فقط به امام زمان (عج) بگوییم ما شما را دوست می‌داریم یا به ائمه در دعاها و گفتارهای مان اظهار دوستی بکنیم این کفایت می‌کند؟ یا این محبت باید شکل جامع تری به خودش بگیرد؟ و به یک شکل کاملتری خودش را نشان بدهد. محبت، یک بعد آن محبت لسانی هست که در گفتار انسان پیدا می‌کند. یک شکل دیگر محبت، محبت درونی است که انسان در درون کسی را دوست می‌دارد و کاملترین شکل محبت، محبت رفتاری است، یعنی ما در رفتار نشان بدهیم که آن کسی را که ادعا می‌کنیم محبوب ما هست، واقعا محبوب ما هست، در رفتار به این معنا که کاری نکنیم که خاطر او را آزرده کنیم. بنده اگر به پدرم و مادرم و یا عزیزی اظهار می‌کنم که شما را دوست می‌دارم باید رعایت کنم، گفتار من، درون من و رفتار من آمیخته با کارهایی باشد که مورد نظر او است. با بیان خودم اظهار دوستی نکنم، اما در عمل خاطر او را نگران کنم. عزیزان! در بندگی خدا هم همین طور هست. ما گاها نماز می‌خوانیم و عبادت الهی را انجام می‌دهیم، اما در عمل یک کارهایی هم از ما مشاهده می‌شود که خدا نمی پسندد و خدا راضی نیست، این محبت، محبت کامل نیست. امام صادق(ص) در این قسمت پایانی حدیث، شکل کامل محبت را عنوان می‌فرماید که هرکسی که ما را دوست می‌دارد باید به ما پیروی کند، تأسی کند و شأن ما ائمه این است. یک ورع است. ما رهبران الهی با خدا نافرمانی نمی کنیم، با خدا بیگانگی نمی کنیم و هرکسی که ادعا می‌کند ما را دوست می‌دارد باید ورع داشته باشد و دوری از گناه.
دوم: اجتهاد. ائمه مظهر تلاش و کوشش و فعالیت بوده اند. کسانی که قطعا ائمه را دوست می‌دارند باید انسان هایی تلاش گر، فعال در حد امکانات خودمان می‌خواهد. خدا از هرکسی در حد توانش می‌خواهد لَا يُكَلِّفُ ٱللَّهُ نَفسًا إِلَّا وُسعَهَا[2] . در حد وسع او انتظار دارد، انسان‌ها در حد وسع و بضاعتی که دارند و امکاناتی که دارند تلاش کنند که انشاء الله در مسیر خداوند از این فرصت هایشان و از این امکانات شان مانند ثروت، علم و آبرو، قدرت، قلم، توانایی و از همه‌ی این‌ها در مسیر خدا استفاده کنند، چنانچه ائمه چنین بوده اند.
سومی نکته: اداء الأمانه. امام صادق(ع) فرمودند: ما اهل بیت مظهر امانت داری هستیم، ما انسان هایی امینی هستیم، امانات را به صاحب امانات بر می‌گردانیم. چه صاحب امانت نیکو کار و چه صاحب امانت گنهکار باشد ما رد می‌کنیم. کسانی که ما را دوست می‌دارند، این‌ها نباید خائن در امانت باشند. من عرضم را با این جمله تمام کنم که امانات به دو دسته تقسیم می‌شوند، امانات مادی و امانت معنوی. امانات مادی همین اماناتی است که در اختیار ما هست، منزل، وسیله نقلیه. هرچه سر ما می‌بیند و مشاهده می‌کنیم، این‌ها امانت های مادی است که چند صباحی دست ما هست و بعد هم باید به دیگران بسپاریم و برویم. امانت های معنوی مانند قرآن، ولایت، نماز، فرزندان ما امانت های معنوی هستند، عمر ما امانت است. ما از این فرصت‌ها خوب استفاده کنیم. از این امانت ها. قطعا کسانی که در امانت داری در مسائل معنوی، انسان های موفقی هستند، در امانت های مادی هم انسان های امینی هستند و این‌ها خیانت نمی کنند، تعدی نمی کنند، دست اندازی و دست درازی به مال مردم و آبروی مردم نمی اندازند، چون این‌ها در امانت های معنوی انسان های موفقی بوده اند.
[1] نساء/59
[2] بقره/286
