شخصی از امام صادق علیه السلام سؤال کرد دنیا جبری است یا اختیاری
امام فرمودند: «لا جَبرَ و لا تَفویضَ»؛ دنیا نه جبر است و نه اختیار و تفویض، بلکه ترکیبی از این جبر و تفویض است.
یعنی چه؟
مردم! به دنیا آمدنتان، جبر است. هیچ‌کدام از شما در این دنیا آمدن، اختیاری نداشته‌اید. صد در صد با اراده الهی است و دست خودمان هم نیست.
در آن لحظه‌ای نیز که باید بروید اگر دنیا دست‌به‌دست هم بدهد ثانیه‌ای به عمر شما اضافه نمی‌شود.
اما بین این آمدن و رفتن، اختیار است.
در شغل، نحوه زندگی، خوردن، پوشیدن و حتی به مجلس آمدنتان اختیار دارید. امشب به زور شما را در این مجلس آورده‌اند یا به اختیار؟
انسان‌ها در کارهایشان مختار هستند. یکی شغل اداری انتخاب می‌کند؛ یکی بازاری می‌شود؛ یکی نظامی می‌شود؛ یکی دانشگاهی می‌شود؛ یکی روحانی می‌شود.
آن‌کسی که پاک زندگی می‌کند، با اختیار است و آن‌کسی که ناپاکی می‌کند با اختیار است.
حال این‌که خدا می‌داند و خدا می‌خواهد، دو تا است.
خدا می‌داند از بدو خلقت ما چه‌کاره خواهیم شد. این علم خدا است.
اما آیا خدا می‌داند به این معنا است که می‌خواهد؟
خدا می‌داند شمر، شمر می‌شود ولی خدا می‌خواهد شمر شود؟
اگر بگوییم خدا می‌خواسته است که ظالم، ظالم شود پس جهنم بردن ظالم، ظلم است. در این صورت ظالمین روز قیامت می گویند: خدایا ما را بدخلق کردی و بد هم کردیم و ما را مجازات نکن!
علم خدا، دلیل بر خواستن خدا نیست.
یک مثال ملموس و محسوسی بزنم:
مریضی را پیش آقای دکتر می‌برند. پرونده بیمار را که پزشک می‌بیند می‌گوید سرطان است و در حال رشد است.
به همراهان بیمار رو می‌کند و می‌گوید: این مریض شما در یکی دو ماه آینده رفتنی است و این مریض نیز در این مدت می‌میرد.
بازماندگان این مریض به دکتر بگویند تو بیمار ما را کشتی.
می‌گوید: چطور؟
می‌گویند: شما یکی دو ماه قبل گفتی که این فرد می‌میرد. شما از کجا می‌دانستی؟ تو می‌خواستی بمیرد.
دکتر می‌گوید: علم و دانشم به من می‌گفت وضعیت این بیمار وضعیت ماندن نیست ولی من دلم نمی‌خواست بمیرد. می‌دانستم می‌رود ولی دلم نمی‌خواست برود.
ما گاهی اوقات علم خدا را با اراده خدا قاتى می‌کنیم. می‌گوییم چون خدا می‌داند فلانی آدم بدی است پس می‌خواسته است که بد شود. این غلط است.
خدا همه را به‌خوبی و نیکی آفرید و برای خلیفةالله شدن آفرید ولی اگر کسی سرنوشتش به بدی است آیا خدا می‌خواهد او به بدی تمام شود؟ خیر
video دنیا جبری است یا اختیاری؟ (10.70 MB)
