استاد حدائق روز دوشنبه 15 اسفند ماه 1401 همزمان با ایام ولادت با سعادت امام زمان(عج) در مسجدالبنی(ص) شیراز به بیان ویژگی های حکومت صالحان پرداختند.
جهت مشاهده ویدئو اینجا کلیک کنید
اعوذ بالله من الشیطان الرجیم
بسم الله الرحمن الرحیم
قال الله تبارک و تعالی فی محکم کتابه القرآن الحکیم «وَنُرِيدُ أَنْ نَمُنَّ عَلَى الَّذِينَ اسْتُضْعِفُوا فِي الْأَرْضِ وَنَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً وَنَجْعَلَهُمُ الْوَارِثِينَ»[1] صدق الله العلی العظیم
یکی از بشارتهای الهی در قرآن تحقق حکومت صالحان است. با این مقدمه من وارد بحث شوم خدمت عزیزان. در زمان معاصر ما، نگاه بشر امروز دو نگاه کاملا متفاوت نسبت به فردای زندگی وجود دارد. یک نگاه نگاهِ امید، شوق، تحرک و فعالیت در راستای خدمت به جامعه در مسیر رضایت خداست، یک نگاه هم نگاه آمیخته با یاس و ناامیدی است. البته این نگاه مربوط به این مملکت هم نیست و در همه جای دنیاست، در اروپا و امریکا! گاهی اوقات کسانی که تحصیلات عالیه دارند در اروپا نسبت به آینده، نگاه آمیخته با امیدی ندارند، نگاهشان نگاه یاس است. البته این هم علت دارد، یک علتش حکومتهای ظلم و سردمداران جور و ستم هستند که قدرت را دست گرفتند، بعضیها میگویند قدرت دست اینهاست و امیدی به آینده نیست، در آینده اگر جنگی اتفاق بیفتد بشری که دسترسی پیدا کرده به پیشرفتهترین تسلیحات هستهای و شیمیایی، اگر جنگ جهانی دیگری رخ داد معلوم نیست کرهی زمینی دیگر باقی بماند یا نه. اسرائیلی که رحم و انسانیت نمیفهمد، کشورهای ظالمی که شما نمونههای جنایت آنها را در خاورمیانه و در کشورهای اسلامی و در جایجای دنیا مشاهده میکنید و میشنوید که برای انسان اصلا ارزش قائل نیستند. این یک بخش از ناامیدی است. یک بخش دیگر بخاطر مسائل اقتصادی است که ناامیدشان کرده، مسائل اجتماعی ناامیدشان کرده، این یک نگاه؛ نگاه دیگر نگاه امید است، نگاه نشاط است. قرآن میفرماید «وَنُرِيدُ أَنْ نَمُنَّ عَلَى الَّذِينَ اسْتُضْعِفُوا فِي الْأَرْضِ»[2] قرآن میفرماید ما اراده کردیم حکومت عالم را بدست بندگان صالح خود خواهیم سپرد، بدست رهبران الهی میسپریم، این نگاه نگاه توحیدی است. آیندهی دنیا چه میشود؟ طبق این آیه شریفهای که تلاوت شد و آیات دیگری که خدا در قرآن بشارت داده آینده روشن است. خدا میفرماید ارادهی ما این است که منت بگذاریم، منت بزرگ بدهیم، انسانهای مستضعف روی زمین که مورد ظلم و جور قرار گرفتهاند، برای آنها پیشوایانی و برای آن پیشوایان وارثینی قرار دهیم «وَنَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً وَنَجْعَلَهُمُ الْوَارِثِينَ»[3] این یکی از آیاتی است که نویدبخش است، یعنی ارادهی خدا به این تعلق گرفته است، خدا میفرماید مشیت ما این است که قطعا حکومت دنیا بدست بندگان صالح ما مدیریت خواهد شد. روزگاری خواهد آمد که امام صالح ما مدیریت میکند دنیا را. من در یک جلسهای عرض کردم.
اینجا هم اشاره کنم، سال 2012 میلادی یک شایعهای در دنیا براه افتاد که در سال 2012 دنیا به پایان خواهد رسید، بعضیها هم فریب خوردند، البته این یک سیاستی پشتش بود و مقاصدی داشتند که از آن مقاصدشان هم بهرهبرداری کردند دولتهای کفر، همان زمان هم من در این شهر به برخیها برخورد میکردم میگفتند حاج آقا دنیا دارد به پایان میرسد، بعضیها را من سراغ داشتم رفتند آذوقه خریدند و انبار کردند، گفتم فلانی دنیا که به پایان برسد آذوقه به چه درد شما میخورد؟ گفت حالا از باب احتیاط! من هر کسی در آن سال میآمد و میگفت دنیا دارد به پایان میرسد میگفتم این دروغ محض است، استناد هم به این حدیث پیغمبر میکردم «لو لمیبق من الدنیا الا یومٌ واحد»[4] رسول الله فرمود اگر از عمر دنیا یک روز بیشتر باقی نمانده باشد «لطوَّل الله ذلک الیوم» خدا اینقدر آن روز را طولانی میکند تا از نسل رسول الله شخصیتی بیاید و حکومت عدل بگستراند و بشریت طعم عدالت را بچشد. گفتم تا صاحب الزمان نیاید دنیا به پایان نخواهد رسید. این وعدهی قرآن است، در آیه 5 سوره قصص خداوند میفرماید ارادهی ما به این تعلق گرفته است «وَنُرِيدُ أَنْ نَمُنَّ عَلَى الَّذِينَ اسْتُضْعِفُوا فِي الْأَرْضِ»[5] البته این آیه اشاره به وضعیت سخت دوران حضرت موسی داشت، میدانید بیشترین پیغمبری که خدا در قرآن از او یاد کرده حضرت موسی است، 130 مرتبه نام حضرت موسی در قرآن یاد شده است. بعد ابراهیم 69 مرتبه، دوران حضرت موسی دوران سختی بود! قبطیها با سبطیها مقابل هم بودند، قبطیها پیروان فرعون و سبطیها (که همان اسباط حضرت یعقوب هستند) پیروان حضرت موسی بودند؛ در قتل و عام اسباط حضرت یعقوب فرعون کم نگذاشت، در آن ناامیدی مطلق خدا میفرماید ما بشارت دادیم که این دولت صالحان شکل میگیرد، سرنوشت ستمکاران به نابودی میپیوندد. این یک جبههی عملی است ناظر به زمان حضرت موسی. من سه روایت ضمن این آیه شریفه یادداشت کردم، محضر عزیزان بخوانم و چند نکته هم عرض کنم.
روایت اول: مرحوم علامه مجلسی در جلد 24 کتاب بحارالانوار صفحهی 168 ، ذیل این آیه شریفه از امیرالمومنین نقل میکند «هی لنا أو فینا»[6] این آیه درباره ماست، بعد حضرت آیه را خواندند «هی لنا أو فینا هذه الایه وَنُرِيدُ أَنْ نَمُنَّ عَلَى الَّذِينَ اسْتُضْعِفُوا فِي الْأَرْضِ وَنَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً وَنَجْعَلَهُمُ الْوَارِثِينَ»[7] یکی از جلوههای تمام عیار این آیه نسبت به امیرالمومنین و ائمهی معصومین در تحقق حکومت جهانی بدست حضرت ولیعصر است.
روایت دوم از فرمایشات امام صادق علیهالسلام است، البته دهها روایت و حدیث ذیل این آیه شریفه از پیغمبر و معصومین نقل شده است. من رعایت وقت مجلس کنم و به همین دو روایت بسنده کنم و چند نکته ذیل این آیه شریفه نقل کنم. آقا امام صادق علیهالسلام میفرماید «انَّ هذه الآیة مخصوصة بصاحب الامر»[8] این آیه اختصاص دارد به صاحب الامر، صاحب الامر کیست؟ «الذی یظهر فی آخرالزمان»[9] صاحب الامر کسی است که در دورهی آخرالزمان ظهور میکند «و یبید الجبابرة»[10] فرومیپاشد حکومت ستمکاران را «و الفراعنة»[11] دولت انسانهای فرعون صفت و قدرتمندان ظالم را به پایان میرساند «و یملک الارض شرقا و غربا»[12] و شرق و غرب عالم را به تصرف خود در میآورد «فیملئها عدلا»[13] دنیا را پر از عدالت میکند «کما ملئَت جورا»[14] همانطوری که دنیا پر از ستم شده صاحب الزمان میآید و حکومت ستمگران را درهم میریزد و عدالت را در گسترهی زمین میگستراند. این هم روایت دوم. عزیزان مستحضرید بزرگترین دستاورد حکومت امام زمان اجرای عدالت است، عدالت یعنی هر کسی در جای خودش و وضع خودش حقش ادا شود. امروزه یکی از معضلات این است که بیعدالتیها سبب بیدینیها میشود. طرف وقتی از من بیعدالتی میبیند این را میگذارد پای اسلام! امام زمان مهمترین هدفش در تشکیل حکومت جهانی اقامهی عدالت است. لذا وقتی بشریت عدل و داد را دیدند رو به سمت فضائل میآورند. دیدید گاهی اوقات وقتی انسانها میبینند حق رعایت میشود در یک اداره یا دادگاه و در آنجا جرم اتفاق نمیافتد مردم علاقمند میشوند.
من یادم نمیرود شاید حدود ده سال قبل بود، سیمای جمهوری اسلامی یک شب داشت تصویر و فیلمی را از اعتراضات مردم لندن بر علیه دولت انگلیس نشان میداد، زمستان بود، خبرنگار جمهوری اسلامی گفت حدود دو هزار نفر از مردم لندن بعنوان اعتراض به یکی از تصمیمات دولت آمدهاند و در یکی از پارکهای لندن تحصُّن کردهاند. شبِ سردِ زمستانی، نم نم برف میبارید و اینها در چادرهای مسافرتی قرار گرفته بودند. خبرنگار رفت در یک چادری، یک دختر جوانی زانوهایش را بغل گرفته بود و از سرما به خودش میلرزید. خبرنگار وارد چادر شد سوال کرد گفت شما برای چی امشب آمدید اینجا در این سرما با امکانات کم، در این چادر و پارک چه میخواهید؟ این خانم یک جمله گفت، همراه من یک عدهای بودند و تلویزیون را نگاه میکردند، من گفتم این خانم مسیحی یا یهودی یا هر مذهبی که است از منتظران امام زمان است، اگرچه حجاب نداشت! این خانم گفت ما آمدهایم که به دولت انگلستان بگوییم: خواهان اجرای عدالتیم! یعنی همان شعار امام زمان! گفتم این دارد شعار دولت مهدوی را میدهد. امام زمان «یملأ الارض قسطا و عدلا» امام زمان میآید عدالت را اجرا میکند، عدالت در همهی ابعاد جامعه، در همهی زوایای دین ما، دیگر این زالو صفتها را امام زمان جلویشان را میگیرد، این دستاندازی به اموال عمومی را امام زمان برمیچیند، هر کسی به اندازهی شرع و شأن خودش باید برداشت کند. این لجام گسیختگیها برچیده میشود، امروز یک مشکل عمومی بشریت ظلم است. شما امروز همین وضعیت دلار را ببینید! آقا نماز شبخوان است و آمده هر چی دارد دلار میخرد، خب این ظلم به جامعه است، شما داری شرایط را سختتر میکنی، شرایط را تلختر میکنی، شما داری دامن میزنی به این تورُّم اجتماع، به این میگویند ظلم. من چه مسلمانی هستم که منفعت خودم را میبینم، چشمم به روی مصالح مردم بسته است، من میتوانم بگویم مسلمانم! پیغمبر فرمود اگر کسی صبح کند و به مسائل مسلمانها بیتوجه باشد مسلمان نیست، خب اینها ظلم است، در عصر ظهور جلوی این ظلمها گرفته میشود. گفتم این خانم یهودی یا مسیحی یا هر دین و مذهبی دارد حرفی میزند که امام زمان وقتی آمد برای آن میآید.
لذا برادران خواهران وقتی امام زمان میآید خود را معرفی میکند، شیعیان فقط دور حضرت جمع نمیشوند، مسلمانها فقط نیستند، از سراسر عالم انسانهای طالب حق و حقیقت و فضیلت و عدالت دور حضرت جمع میشوند. او امام زمان است نه امام ایران، نه امام شیعه، نه امام مسلمین، او ولیعصر است، بر زمانه ولایت دارد، او میخواهد بیاید دنیای بشریت را سر و سامان بدهد.
همی گوید منم آدم منم نوح، خلیل داورم قربان جانان
منم عیسی منم موسی بن عمران، منم پیغمبر آخر زمانان
او عصارهای است از همهی انبیا.
خدا رحمت کند آیت الله حائری میفرمودند شرایط اجتماع دارد میرود به سمت آمادگی برای ظهور! حالا گاهی اوقات ما وضعهایی میبینیم و ناراحت میشویم، میگوییم بیحجابی آمده، رباخوری آمده، اینها را بشریت میبیند، تلخی این گناه و فاصله گرفتنها را تجربه میکند و در نهاد اینها آمادگی برای پذیرش عدالت و حقیقت و فضیلت ایجاد میشود، مثل کسی که ظلم و ستم را دیده، حالا قدر عدالت را میفهمد. یک کسی گرسنگی را چشیده قدر سیری را میفهمد، عطش را چشیده و قدر سیرابی را میداند. لذا مرحوم آیت الله حائری میگفتند شما قدر آب را در تابستان میفهمید، در اوج گرماست که مردم میفهمند آب چه نعمتی است. در این بحرانهای اجتماعی بشری است که مردم قدر فضیلت را میدانند. و لذا منتظر میشوند که یک مصلِح عدالتگستر بیاید.
خب روی این آیه هم من نکاتی عرض کنم: «وَنُرِيدُ أَنْ نَمُنَّ»[15] نعمت یعنی ما اراده کردیم منت بگذاریم، منت یعنی نعمت بزرگ. ما در کل قرآن فقط چهار جا داریم که خدا فرموده من منت گذاشتم! غیر از این هر کسی آورد جایزه دارد.
اول، خدا میفرماید ما نسبت به اسلام میفرماید منت داریم. مردم مسلمانید ممنون باشید، خدا را سپاس بگویید، ما شکر مسلمانیمان را میکنیم، یادمان میرود. چندتایمان هر روز میگوییم الحمدلله رب العالمین که مسلمانیم. مردم سیدالشهدا در دعای عرفه صحرای عرفات شکرش همین بود: خدایا تو را سپاس میگویم که در دولت ائمهی کفر ما را خلق نکردی، مسلمانید حمد کنید مسلمانیتان را، بگویید تا اسلامتان قویتر بشود، اسلامتان مستحکمتر بشود. قرآن در سوره نساء آیه 94 میفرماید «كَذَلِكَ كُنْتُمْ مِنْ قَبْلُ فَمَنَّ اللَّهُ عَلَيْكُمْ»[16]شماها مثل امتهای قبل بودید خدا منت بر شما گذاشت و شماها مسلمان شدید، اسلام جای بیان دارد، لذا خود این اظهار نعمت بعنوان نعمت و منت پسندیده نیست، خدا به حضرت موسی هم میفرماید، موسی ما نعمت زیاد دادیم، در خوردنتان پوشیدنتان و خلقتتان، ما هیچ جا در قرآن نداریم که ما خلقتان کردیم و منت بر سرتان داریم و حال اینکه جای منت هم دارد. میلیاردها سلول زنده به ما دادند جای منت هم دارد! گاهی اوقات یک آقایی برای سلامتی ما کاری میکند میگوید اگر من نگفته بودم فلان بلا سرت میآمد، منت هم سرت میگذارد. خدا میلیاردها سلول با این وجود بسیار شگفتانگیز برای شما آفریده که امیرالمومنین در مورد آن میفرماید:
أتزعم انک جرمٌ صغیر، و فیک انطوی العالم الاکبروا
بشر فکر میکنی همین شصت هفتاد کیلو هستی! خدا عالم اکبر را در تو به ودیعه سپرده است، جای منت دارد ولی خدا منت نگذاشته است. روی چشمتان روی زبانتان روی عقلتان روی قلبتان روی اعضا و جوارحتان ابدا، اما روی اسلام چرا، این اول!
دوم نعمت نبوت: «لَقَدْ مَنَّ اللَّهُ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ إِذْ بَعَثَ فِيهِمْ رَسُولًا مِنْ أَنْفُسِهِمْ يَتْلُو عَلَيْهِمْ آَيَاتِهِ وَيُزَكِّيهِمْ وَيُعَلِّمُهُمُ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَإِنْ كَانُوا مِنْ قَبْلُ لَفِي ضَلَالٍ مُبِينٍ»[17] آیه 164 سوره آلعمران. نبوت را خدا پررنگ دیده، پیغمبر جای منت گذاشتن دارد، این نعمت ارزشمند هدایت جای منتگذاری دارد، خدا میفرماید ما منت گذاشتیم که از خود شما برای شما پیامبرانی برگزیدیم. این هم نعمت دوم.
یکی دیگر از مواردی که خدا در قرآن میفرماید ما منت گذاشتیم در نعمت هدایت است. در مسیر هدایت هستی خدا درست کرده، نگویی من! گفتی من واگذارت میکنند به خودت و میروی تا اسفل السافلین. ما چنین کردیم. ما شبها نماز شب میخوانیم، خدا بیدارت میکند. ما این کارهای خیر را انجام میدهیم، تو کردی؟ این همه آوازهها از شه بود! مردم اگر در مسیر هدایت هستید، خدا؛ اگر در مسیر بندگی خدا دارید حرکت میکنید دستت به خیر میرود، زبانت به خیر میرود، اقدام به خیر میکنید، لطف الهی شامل حال شما شده است، در سوره حجرات آیه 17 خدا میفرماید «بَلِ اللَّهُ يَمُنُّ عَلَيْكُمْ أَنْ هَدَاكُمْ لِلْإِيمَانِ»[18] خدا منت بر شما گذاشته که شما را هدایت کرده است. اینکه در مسیر هدایت هستید منت دارد، این نعمت بزرگی است بزرگ بشماریم. مسلمانیمان را در مسیر هدایت بودن را. اینکه اهل نماز و هدایت هستیم، در مسیر بندگی هستیم! در حالات ایوب دارد که ایشان در آن آزمونی که در یک زمان کوتاه هر چه داشت رفت، و حضرت ایوب زبانش از حمد خدا متوقف نشد و شکیبایی خودش را از دست نداد. تا اینکه بدن هم بیمار شد، بیماری به حدی بود که ایشان را از شهر بیرون کردند، در یک خرابهای رفت، نوهی حضرت یوسف هم عیال اوست، میگویند حضرت ایوب با آن بدن بیمار، با آن زندگی که رفت، بچهها رفتند، زمینها زراعتها سوخت، دهها هزار دام و گوسفند به دزدی رفت، ایوب مانده با یک تن بیمار! گاهی اوقات یک زخم زبانهایی میزنند مومنین! حضرت ایوب فرمود تمام این آزمونها به من سخت نگذشت، فقط یکجا سخت گذشت، جماعتی از رُهبانها و متدینین و مقدسین وقتی شنیدند ایوب به یک وضع بسیار بدی گرفتار شده، بیماری جسمی دارد و در یک خرابهای طردش کردند. اینها آمدند در خرابه و گفتند ایوب ما که نمیدانیم چه کردهای، بین خودت و خدا توبه کن تا خدا از سر تقصیراتت بگذرد. این برای حضرت یعقوب خیلی گران تمام شد. اینطور نیست که هر کسی که مریض شد کفارهی گناهش باشد، هر کسی ورشکست شد پول گناه را خورده. به این سادگی قضاوت میکنید! در بین این رُهبانها یک جوانی بود که به آنها هشدار داد، گفت این چه حرفی است که به نمایندهی خدا و پیغمبر خدا میزنید، شأن ایوب از این مسائل مبرّاست. میگویند حضرت یعقوب آمد زیر آسمان سربلند کرد و فرمود خدایا تو شاهدی من تاکنون برای دنیا از شما هیچ نخواستم، خیلی از ما خواستههایمان دنیایی است، خدایا خانهی استیجاریمان را بکن ملکی، ماشینمان را بکن فلان، پولمان را بیشتر کن، نوع خواستههایمان محوریت دنیایی دارد. ایوب گفت خدایا میدانی که تاکنون برای دنیا از شما چیزی نخواستم، در روایت دارد یک تودهی ابری آمد در آسمان بالای سر ایوب، از ابر صدا بلند شد، ایوب اینکه تاکنون از ما دنیا نخواستی، این را هم ما به تو دادیم. امشب مسجد آمدی، خودت یا خدا آورده تو را! کار خیر کردی؟ درس خواندی، درس دادی، تو یا او؟ بشر خودت را گم نکن. همه چیز تو از اوست، یک وقت نگویید من. خدا فرمود ایوب این را هم ما به تو دادیم که از ما دنیا نمیخواهی، این هم لطف ماست که بعد دوباره زندگی برگشت، اموال برگشت، فرزندان برگشتند، سلامتی برگشت، و خدا جبران کرد.
چهارمین موردی که خدا فرمود ما منت داریم در بحث ولایت و حکومت صالحان است. همین آیه 5 سوره مبارکه قصص: «وَنُرِيدُ أَنْ نَمُنَّ عَلَى الَّذِينَ اسْتُضْعِفُوا فِي الْأَرْضِ وَنَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً وَنَجْعَلَهُمُ الْوَارِثِينَ»[19] اینقدر بحث مهدویت و حکومت صالحان مهم است که خدا میفرماید ما اراده کردیم منت گذاریم بازگو کنیم این نعمت بزرگ را، که امام صادق فرمود این آیه مخصوص به حضرت صاحب الامر است.
چند مطلب بگویم ذیل این آیه و مطلب را جمعبندی کنم. یک نکته این است که حکومت جهانی مستضعفان و دفاع از حقوق مظلومان ارادهی الهی است، این مشیت خداست و دست بشر نیست. خدا میفرماید ما اراده کردیم، این جامهی عمل میپوشد، این توصیهی الهی است، دست بشر نیست، خدا میفرماید ما اراده کردیم، این جامهی عمل میپوشد، این توصیهی الهی است، این یک نکته که بندگان خوب خدا امیدوارند و آینده را روشن میبینند. آقا امام حسین شب عاشورا یکی از آرامشهایی که میدادند این بود که میگفتند مهدی خواهد آمد و بساط ظلم و جور را برخواهد چید و حکومت عدل را گسترده خواهد کرد.
یک نکته دیگر اینکه حکومت ظالمها و ستمگرها به ضعف و نابودی کشیده خواهد شد. این هم بشارت دیگر، از آنطرف حکومت انسانهای عدالتگستر و صالحان شکل میگیرد و طومار ظالمان برچیده خواهد شد.
نکته دیگر که من عرض کنم خدا میفرماید آینده از آن مستضعفان است. مستضعفان یعنی کسانی که حقشان ضایع شده است. مستضعف مستضعف مادی نیست، مستضعف از نظر حق و حقوق، از نظر اندیشه. ما امروز متاسفانه بعضی از آحاد جامعهمان مستضعفند، مستضعف فکری، اینها در استضعاف نگهداشته شدند. در همین مدارس ما یک بخشی از دانشآموزان ما مستضعفند.
یک وقتی آقایی پسر برادرش را آورد دفتر ما، دانشآموز کلاس دهم، من تعجب کردم این دانشآموز گفت من اصلا کلاس معارف و تعلیمات دینی نمیخواهیم، ما خدا را نمیخواهیم، ما دین را نمیخواهیم، چرا بالاجبار برای ما کلاس میگذارند! گفتم کلاس شما چند نفر است؟ گفت 33 نفر، گفتم چند نفرتان این فکر را دارید؟ گفت 28 نفر. اینها مستضعفند. اینها کجا بزرگ شدهاند؟ پشت کوه قاف، اروپا و امریکا! وای بر بعضی از پدر و مادرهای غافل. این هشدار را پیغمبر داد، روزگار سختی بعضی از پدر و مادرها دارند. رسول الله فرمود «ویلٌ لاُولاد آخرالزمان من آبائهم»[20] وای بحال اولادهای آخرالزمان از دست پدرهایشان. عرض کردند یا رسول الله «مِن آبائهم المشرکین»[21] پدرهایشان مشرک هستند؟ پیغمبر فرمود «لا مِن آبائهم المؤمنین»[22] وای از پدرهای مومنین. گفتند چرا؟ رسول الله فرمود «لأنهم لایعلِّمونهم شیئا من الفرائض»[23] بابا خودش نماز شب میخواند اما یکدفعه این نماز را یاد بچهاش نمیدهد. یک حرام و حلال را آموزش نمیدهد. این سر در گریبان خودش دارد، خودش میرود مسجد برمیگردد خانه، قرآن میخواند نماز شب میخواند، اما از اینکه فرزندش کجا میرود و چه میکند غافل است! پدر مسئول اینها است. خدا میفرماید این بچه را پاک دادم تحویلت، تا آن حدی که ناپاکی او معلول کوتاهی تو بود باید جواب بدهی. ««لأنهم لایعلِّمونهم شیئا من الفرائض و اذا تعلِّموهم منعوهم»[24] وقتی بچهها میخواهند خودشان چیزی یاد بگیرند پدرهایشان جلویشان را میگیرند. بچه اگر میخواهد کار خوب هم بکند مانع میشوند. لذاست که در این آیه شریفه خدا میفرماید آینده از آن مستضعفان است، مستضعف علمی، مستضعف فکری، آقا امام باقر میفرماید وقتی صاحب الزمان میآید «وضع الله یده علی رؤس العباد»[25] خدا دست بابرکت امام زمان را بر سر انسانها میکشد به واسطهی حضور حضرت و ظهور حضرت. امام باقر میفرماید عقلها کامل میشود و درونها پاک میشود. دورهای میشود که شما جرم نمیبینید، بیعدالتی نمیبینید، گناه نمیبینید ناامنی نمیبینید. باز در روایات داریم که تمام علم و دانش 27 حرف است، تا زمان ظهور بشریت بیشتر از 2 حرفش را نخواهد فهمید. یعنی تمام دانشگاههای امروز دنیا با این سر و صدا و طمطراقها در این دو تا حرف هستند، با ظهور حضرت دانش یک جهش بیش از 13 برابری میکند، بشریت میرسد به آن کمال علم و دانش. معادن، وسائل، فرصتها، امکانات و روابط انسان شکوفا میشود. اینکه الان میگویم را هیچکجا سراغ ندارید، این امنیت الان در هیچ کجای دنیا وجود ندارد. امیرالمومنین میفرماید در عصر ظهور اگر یک دختر جوان ظرفی از گرانبهاترین جواهرات را بر سر بگیرد از مشرق عالم به سمت مغرب عالم پیاده حرکت کند، این جواهرات روی سر نمایان باشد، این دختر جوان صحرا کوه دشت شهر و روستا را طی میکند، نه کسی به جان او نه کسی به مال او دست نمیزند، این امنیت را الان شما کجا سراغ دارید؟ گاهی اوقات اینجا طرف در خیابان است جرأت نمیکند تنها قدم بزند! در سراسر دنیا این وضعیت است، در عصر ظهور امنیت مطلق است، در عصر ظهور فقرزدایی تحقق پیدا میکند. ما داریم که در عصر ظهور مردم همدیگر را که میبینند میگویند مستمندی سراغ نداری، فقیری را نمیشناسی، کسی کمکی نیاز ندارد؟ الان برعکس است، الان اگر کسی بخواهد کار خیری را انجام بدهد باید ده نفر را صدا بزند تا دو نفر کمک کنند. در عصر ظهور همه پای کارند، همه به هم میرسند میگویند آقا نیازمند گرفتار، جایی کار زمین مانده نمیشناسید ما کمک کنیم؟ این همان علم کمال یافته است، این همان علمی است که تحقق یافته و مردم قدر میدانند.
عرائضم را جمعبندی کنم. یک نکته هم در این آیه این است که خداوند امامت را تماماً مانند بعثت و نبوت ویژه میداند. یعنی همانطوری که خداوند نبوت را میفرماید «لَقَدْ مَنَّ اللَّهُ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ»[26] امامت را هم میفرماید «وَنُرِيدُ أَنْ نَمُنَّ عَلَى الَّذِينَ اسْتُضْعِفُوا فِي الْأَرْضِ»[27] همانگونه که بعثت مهم است امامت هم اهمیت دارد. من نکتهی پایانی عرضم را تقدیم کنم.
چون این هفتهای که در آن قرار داریم آغازش با میلاد علیاکبر بود، جناب آقای محمدپور هم تشریف آوردند انشاءالله جمع را به فیض کامل خواهند رساند و بهره خواهیم برد، این جمله را من عرض کنم، آقا امیرالمومنین یک خطابی دارد به همهی جوانان «یا معشر الفتیان حسِّنوا أعراضکم بالادب و دینَکم بالعلم»[28] این منشور امیرالمومنین برای تمام جوانان است. جوان دو چیز لازمهی وجودش است، یکی ادب، دوم علم و آگاهی. جوان باید با ادب باشد چون شرایط جوانی، سلامتی قدرت زور توانایی، گاهی اوقات هم گستاخی جسوری و بیباکی را هم میآورد اگر تربیت نشود. من بارها دیدم بعضی از جوانان که به پدر و مادرهای پیرشان درست حرف نمیزنند. بنشین، نخور!
یک آقایی بود در همین شیراز در زمانی که در راس کار بود، دویست نفر بازاری زیر دستش اداره میشد، خدا رحمتش کند از خوبان بازار بود. در یک مجلس عمومی دیدم با پسرش آدم در مجلس، اینکه امیرالمومنین میفرماید «حسِّنوا أعراضکم بالادب و دینَکم بالعلم»[29] جوان باادب باش، جوان ادب سرمایهی خوبی است. دیدم این تاجر آمد، همه او را میشناختند و آدم محترمی بود، با پسرش آمد، یکدفعه پسرش جلوی همه رو کرد و گفت بنشین، دیدم این حاجی نشست روی زمین، من خیلی تعجب کردم! چه لحن صحبت با پدر است! من نمیدانستم آن موقع حاجی بیماری فراموشی پیدا کرده. خب ایشان از محترمین شهر بود، یکی داشت پذیرایی میکرد در مجلس و شیرینی آورد که ایشان بردارد، تا ایشان خواست بردارد پسرش گفت نخور و پدر دست کشید. همه دیدند و تعجب کردند. جلسه که تمام شد من پسر را صدا کردم و گفتم بیا اینجا. گفتم این چه رفتار بیادبانهای بود با پدرت کردی! کسی با پدرش اینگونه حرف میزند! گفت حاج آقا پدر ما آلزایمر گرفته و اگر من به او نمیگفتم بنشین همنیطور میایستاد و قندش هم بالاست اگر من نمیگفتم نخور او شیرینی میخورد و قندش هم میرفت بالا. گفتم بابای آلزایمریات را در جمع عمومی آوردی برای چی! این یک عمری در شیراز آبرو جمع کرد، چوب حراج به آبروی او زدی، به هر کسی که نمیدانست او بیمار است اعلام کردی پدرم آلزایمری است. گفتم پدر آلزایمریات را ببر در یک باغ و بستانی، کنار یک جوی آبی، در تفرجگاهی نه در جمع عمومی! یک جوان اگر بیادب بشود اینگونه میشود!
امیرالمومنین فرمود جوان آبرویش با ادب حفظ میشود و ما پدر و مادرها باید تلاش کنیم روی ادب فرزندانمان. اینها زمینهساز است و در دولت امام زمان ما داریم که یک بخشی از 313 نفر جوان هستند، آنهم جوانهای باادب. «و دینکم بالعلم»[30] امیرالمومنین فرمود جوانان دینتان را با علم حفظ کنید، بابا در دینتان مطالعه داشته باشید، چرا باید نماز خواند، چرا حجاب، چرا روزه، چرا بندگی، چرا قیامت، چرا معاد! اینها را باید یک جوان بداند تا بتواند دینش را حفظ کند. این آگاهی باید تقویت شود.
انشاءالله که خداوند توفیق دهد همه خود ما و هم جوانان عزیز ما در رعایت ادب و بالابردن سطح آگاهیهای دینی تلاش کنیم.
ایشان یک سوالی دارند که این را هم توضیحی دهم.
آقا سیدالشهدا یک روایتی دارند که امام زمان با بعضی از پیغمبران بزرگ از جهاتی شباهت دارند. نسبت به رسول الله میفرماید «فالخروج بالسیف» امام زمان وقتی ظهور میکند خروجش با شمشیر است. این را یک توضیحی بدهم: شمشیر اینجا نماد قدرت است، دیدید گاهی میگویند فلانی شمشیر را از رو بسته است یعنی با قدرت دارد عمل میکند. واژهی شمشیر نماد و تعبیری است از اقتدار، یعنی امام زمان وقتی ظهور میکند با قدرت کامل میآید، یعنی تمام تکنولوژی امروز دنیا در برابر حضرت ناچیز است. خروج به سیف یعنی خروج با قدرت و اقتدار. امام زمان مثل سیدالشهدا خروج نمیکند که با 72 نفر مظلومانه شهید شود، آن زمانی که ظهور کرد بشریت پذیرای آمدن او خواهند بود. لذا ماها باید به شرایط ظهور کمک کنیم، کمک کردنمان هم به پاکی ماست، به تلاش ماست. امام صادق میفرماید هر کسی میخواهد از یاران امام زمان باشد «فلیعمل بالورع و محاسن الاخلاق»، اول: اخلاق خوب دوم: پاکی و پاکدامنی. امروز پاکترین انسان روی کرهی زمین امام زمان است و خوشاخلاقترین انسان روی کرهی زمین امام زمان است. هر کسی میخواهد به ظهور کمک کند باید پاک زندگی کند، زبان او چشم او زندگی او، از گناه فاصله بگیرد و اخلاقش شایسته باشد. وقتی بشریت آماده بود ایشان ظهور خواهند کرد، بله یک عده جلوی ایشان صفآرایی میکنند، قدرتهای ظلم و جور زیر بار نمیروند، الان در همین زمان معاصر در امریکا فیلمهای و سریالها را در رسانههایشان میسازند و امام زمان را یک چهرهی خشنی معرفی میکنند. خب امام زمان در برابر اینهایی که مخالفت میکنند با قدرت برخورد میکنند. این یک معنای سیف. یک معنای دیگر هم این است که منافاتی ندارد و آقا با همان ذوالفقار امیرالمومنین ظهور میکند اما خدا در این ذوالفقار اثری میگذارد که پیشرفتهترین تسهیلات نظامی آدم کاری ازشان ساخته نیست، به چه دلیل؟ قرآن در سورهی یاسین میفرماید «إِنَّمَا أَمْرُهُ إِذَا أَرَادَ شَيْئًا أَنْ يَقُولَ لَهُ كُنْ فَيَكُونُ»[31] خدا ارادهاش که تعلق گرفت میفرماید باش پس میباشد، این قدرت «كُنْ فَيَكُونُ»[32] را خدا تفویض میکند. لذا با همان شمشیر که نماد قدرت است و یادبود حضرت زهرا و امیرالمومنین هست هم حضرت قیام کند منافاتی ندارد.
انشاءالله که خداوند بهترین عیدی ما را تعجیل در فرج امام زمان قرار دهد عنایت بفرمایید صلوات غرایی ختم بفرمایید.
[1] قصص آیه5
[2] قصص آیه5
[3] قصص آیه5
[4] من لایحضره الفقیه ج4 ص177
[5] قصص آیه5
[6] تفسیر نورالثقلین ج4 ص111
[7] تفسیر نورالثقلین ج4 ص111
[8] البرهان فی تفسیر القرآن ج4 ص254
[9] البرهان فی تفسیر القرآن ج4 ص254
[10] البرهان فی تفسیر القرآن ج4 ص254
[11] البرهان فی تفسیر القرآن ج4 ص254
[12] البرهان فی تفسیر القرآن ج4 ص254
[13] البرهان فی تفسیر القرآن ج4 ص254
[14] البرهان فی تفسیر القرآن ج4 ص254
[15] قصص آیه5
[16] نساء آیه94
[17] آلعمران آیه164
[18] حجرات آیه17
[19] قصص آیه5
[20] جامع احادیث شیعه (للبروجردی) ج26 ص850
[21] جامع احادیث شیعه (للبروجردی) ج26 ص850
[22] جامع احادیث شیعه (للبروجردی) ج26 ص850
[23] جامع احادیث شیعه (للبروجردی) ج26 ص850
[24] جامع احادیث شیعه (للبروجردی) ج26 ص850
[25] الکافی ج1 ص25
[26] آلعمران آیه164
[27] قصص آیه5
[28] نهجالسعاده ج7 ص266
[29] نهجالسعاده ج7 ص266
[30] نهجالسعاده ج7 ص266
[31] یاسین آیه82
[32] یاسین آیه82