بسم الله الرحمن الرحیم
با عرض سلام و ادب و احترام محضر همه‌ی عزیزانی که برنامه‌ی چهارده معصوم را که به یاد فقیدِ سعید، شادروان مرحوم آقای حاج ابراهیم یقطین برپا شده است را مشاهده می‌فرمایید، در سیزدهمین جلسه از این جلسات چهارده‌گانه، امروز میهمان کلامِ نورانیِ سیزدهمین معصوم و یازدهمین امام، آقا امام عسکری هستیم.
یک جمله‌ی ارزشمندِ تربیتی را از امام عرض کنم؛ که حضرت می‌فرماید: «مَن وَعَظَ أَخاهُ سِرَاً فَقَد زانَهُ وَ مَن وَعَظَهُ عَلانِیَّةً فَقَد شَأنَهُ» (بحارالأنوار/ ج 75/ ص 374/ ح 33).
ما در روابط اجتماعی‌مان با مردم و در برخوردها و گفتارهایمان با یکدیگر، یکی از اشتباهاتی که بعضی از مردم در امرِ به معروف و نهی از منکر مرتکب می‌شوند، بعضاً اشتباهاتِ مردم را در جمع، جلوی همه بیان می‌کنند و این، نتیجه‌بخشیِ کار را می‌آورد پایین و این طرف مقابل هم جبهه می‌گیرد و واکنش نشان می‌دهد و نمی‌پذیرد.
از نظر تربیتی، در آموزه‌های دینی داریم که اگر اشتباهِ کسی را می‌خواهید به ما تذکر بدهید، در خلوت به او تذکر بدهید. به تنهایی و یا جایی که کسی نیست، تذکر بدهید. تا آبروی این فرد حفظ بشود. پل‌های برگشتِ او را به سوی حقیقت، تخریب نکنید.
بنده اگر عیبی از کسی دیدم، در ملأ عام و جلوی بقیه عیبِ او را گفتم، خب این هم واکنش نشان می‌دهد و برای دفاع غلط از کارِ اشتباهِ خودش جبهه می‌گیرد و استدلال می‌کند و شروع می‌کند به محاجه کردن. بعضی اوقات هم کار به پرخاش و توهین و مسائل دیگر منتهی می‌شود.
این نکته‌ی ارزشمندی که امام عسکری می‌فرماید. می‌فرماید شما سعی کنید در تذکرهایتان و نصیحت‌هایتان، موعظه‌هایتان را در خلوت، به دیگران بدهید. عیبِ فرد را در خلوت به او بگویید و محترمانه. «مَن وَعَظَ أَخاهُ سِرَاً فَقَد زانَهُ». اگر شما در خلوت، موعظه کردید، برادری و خواهری را، و تذکر به او دادید اشتباهِ او را، زینتش کردید و آراسته کردید، این طرفِ مقابل شما، دیگر موضع نمی‌گیرد و می‌فهمد که شما قصدتان خیر است و قصدتان تربیت او بوده و دغدغه‌ی دلسوزی دارید و دنبال تخریب نیستید.
اما اگر این اتفاق نیفتاد و من عیبِ فرد را در جمع گفتم، در کانونِ خانواده هم همین است. بنده در کانون خانواده، اگر عیبِ یک فرزندم را در حضور بقیه‌ی فرزندان بگویم، این بچه تخریب شده. من به‌عنوان یک پدر، اگر یک لغزشی و یا به‌عنوان یک مادر، اگر لغزشی از فرزند خودم می‌بینم ولو او در جمع هست، صدا بزنم و او را در خلوت، تذکرِ دلسوزانه بدهم که این حرف، حرفِ خوبی نبود و این کار، کارِ درستی نبود. و این فرزند هم می‌پذیرد. ولی وقتی در جمع، تذکر داده شده، این احساس می‌کند که خراب شده نزدِ دیگران و در برابر حرفِ حقِ من هم موضع می‌گیرد و سرپیچی می‌کند. لذا حضرت می‌فرماید « وَ مَن وَعَظَهُ عَلانِیَّةً فَقَد شَأنَهُ» اگر به طور آشکارا کسی را نصیحت کردید، قطعاً آن فرد را شرمنده کرده‌اید و آن فرد را زشت کرده‌اید.
در این آداب معاشرت اجتماعی دقت کنیم. در روش‌های زیبای امر به معروف و نهی از منکر، این نکته‌ی ارزشمندی که امام بیان می‌فرماید.
یک نکته‌ی لطیفی هم عرض کنم که امام می‌فرماید: «مَن وَعَظَ أَخاهُ» ما نگاهمان در موعظه‌ها این باید باشد که این فرد را، برادرِ خودمان ببینیم؛ حالا یا برادرِ تَنیِ ماست و یا برادرِ هم‌دین و هم‌آیین و هم‌ملتِ ماست که همه‌ی ما از یک پدر و مادریم؛ «إنَّا خَلَقناکُم مِن ذَکَرٍ و أُنثی» (سوره حجرات/ آیه 13) این هم پیام دارد که نگاهتان در تذکرها، نگاه اخوّت و برادری باشد. با این نگاه، ما یکدیگر را نصیحت کنیم که قطعاً اگر نصیحت به این سبک و سیاق پیش رفت، نتیجه‌بخش خواهد بود ولی اگر نصیحت در ملأ عام بیان شد، افراد طبعاً نمی‌پذیرند و زیرِ بار نخواهند رفت.
امیدواریم که ان‌شاءالله بتوانیم از این پند و اندرز امام در روابط اجتماعی و خانوادگی به کار بگیریم و هم احساس تکلیف کنیم نسبت به یکدیگر در اصلاحِ رفتارها و کردارها و گفتارها و هم در کنار این احساسِ تکلیف، در بیان وظیفه‌مان، به همین سبکی عمل کنیم که امامِ یازدهم می‌فرماید.
توفیقات همه‌ی عزیزان را از خداوند مهربان خواستارم. والسلام علیکم و رحمة الله و برکاته.
