بسم الله الرحمن الرحیم
با عرض سلام و ادب و احترام محضر همه‌ی عزیزانی که برنامه را مشاهده می‌کنید.
در دومین جلسه از جلسات چهارده معصوم که به یاد خادم‌الحجاج، فقید سعید مرحوم آقای حاج ابراهیم یقطین، برنامه منعقد و ضبط می‌شود و پخش می‌گردد، در جلسه‌ی دوم که به نام امیرالمؤمنین، جلسه رقم خورده و به نامِ حضرت متمسّک هستیم، سخنی را از فرمایشات آقا امیرالمؤمنین در نهج‌البلاغه، خطبه 192. من بخشی از این خطبه را تقدیم کنم خدمت عزیزان و ثوابش را به ارواح پاک همه‌ی مؤمنین و مؤمنات، خاصه درگذشتگانِ از فامیل محترم جناب آقای حاج منصور آقا یقطین قرار بدهیم.
علی علیه‌السلام در سخنی می‌فرماید: «يَا أَيُّهَا النَّاسُ»، خطاب، خطابِ به همه‌ی بشریت است و خطاب، فقط به مؤمنین نیست. این خطاب، عمومِ انسان‌ها را در بر می‌گیرد.
می‌فرماید: «يَا أَيُّهَا النَّاسُ طُوبَى لِمَنْ شَغَلَهُ عَيْبُهُ عَنْ عُيُوبِ النَّاسِ» خوشا به حال کسانی که عیب‌های آن‌ها، آن‌ها را از عیب‌جویی و عیب‌گوییِ دیگران باز می‌دارد.
نکته‌ی بسیار لطیفی در این کلامِ نورانیِ حضرت است. ما اگر بخواهیم به عیب‌جوییِ دیگران سرگرم نشویم و سر از وادیِ غیبت و تهمت و افترا و ناسزا بیرون نیاوریم، به خودمان بپردازیم.
همه عیبِ خلق گفتن، نه مروّت است و مردی
نگهی به خویشتن کن که همه گناه داری
کسانی که سرگرم رفعِ معایب خود هستند و به عیب‌های خود مشغولند که این‌ها را اصلاح کنند و درمان کنند، این‌ها لب به عیب‌جویی و عیب‌گوییِ دیگران نمی‌گشایند. بارها عزیزانی سؤال کرده‌اند: آقا چه کنیم که غیبت نکنیم؟ دوست داریم تهمت نزنیم، چه باید کرد؟
راهش را امیرالمؤمنین بیان فرموده‌اند. به خودتان بپردازید. وقتی که می‌خواهید لب به ناسزا و بدگوییِ دیگران باز کنید، ببینید خودتان عاری از خطا و لغزش و عیب هستید؟ اگر ما خودمان کاستی‌هایی داریم، کسی که خودش ضعف دارد، به بیان کردنِ ضعفِ دیگران پرداختن، این خلافِ انصاف است.
این نکته‌ی اول؛ که حضرت می‌فرماید خوشا به حال کسانی که عیبِ آن‌ها، آن‌ها را مشغول می‌کند و بازمی‌دارد از این‌که به عیبِ دیگران بپردازد.
دوم، حضرت می‌فرماید: « وَ طُوبَى لِمَنْ لَزِمَ بَيْتَهُ» خوشا به حال کسانی که « لَزِمَ بَيْتَهُ » این‌ها ملازمِ خانه‌ی خودشان هستند. این، کنایه از این است که این‌ها، اهل فتنه نیستند و اهل فساد نیستند. اینجا برود، آن‌جا برود، مردم را ببیند آبروی کسی را ببرد، روحیه‌ی این کار در آن‌ها نیست. این « لَزِمَ بَيْتَهُ » کنایه از این است که این‌ها به خودشان پرداخته‌اند و به معایبِ دیگران سرگرم نیستند و دنبال فتنه و فساد نیستند. پیشِ این شخص برود و فردِ دیگری را خراب کند یا نزدِ کس دیگری برود و آبروی یک شخصِ دیگری را ببرد، این صفت، صفتِ خوبی نیست. ما سعی کنیم که معایبِ خودمان را اصلاح کنیم و به خودمان بپردازیم.
نقل می‌کنند به مرحومِ آیت الله، حاج میرزا جواد آقای ملکی تبریزی، یک کسی مراجعه کرد و گفت: فلانی چطور آدمی است؟ ایشان فرمود: من بیش از هفتاد سال از عمرم گذشته، هنوز خودم را درست نشناخته‌ام چگونه می‌توانم درباره‌ی دیگران، یک قضاوت دقیق و درستی بکنم؟
این، نشانگر همین است که انسان، به خودش مشغول است. ما اگر به خود مشغول شدیم، به دیگران نمی‌پردازیم و به عیبِ دیگران، سرگرم و مشغول نمی‌شویم.
حضرت می‌فرماید: «وَ أَكَلَ قُوتَهُ» خوشا به حال کسانی که به قُوتِ خودشان اکتفا می‌کنند. این هم، کنایه به این است که طمع به مال مردم ندارند. چشم به دارایی و اموالِ مردم ندوخته‌اند و به آن‌چه در اختیارِ خودشان است و محصولِ زحمت و تلاشِ خودشان است، قانع هستند و اکتفا می‌کنند. و یکی از نکاتی که ما در روایات از آن نهی شده، می‌گویند در مسائل مالی، علی علیه‌السلام می‌فرماید همیشه نگاهتان به زیردستانتان باشد. در مسائل معنوی، به بالادستانِ خود نگاه کنید. اگر در مسائل اقتصادی به زیردست‌ها نگاه کردید، شاکرِ نعمتِ خدا می‌شوید و قدرشناس می‌شوید و قانع می‌شوید. اما اگر در مسائل دنیایی به بالادستانِ خودتان نگاه کردید، که فلانی خانه‌اش وسیع‌تر است و جایِ منزلش بهتر است و ماشینش مدلی جدیدتر است و امکاناتِ مالیِ او بیش‌تر است، ما هم دیگر در همان مسیرِ حرص و ولع و دنیاطلبی را که آن هم، سیری ندارد و پایان‌ناپذیر است، قدم گذاشته‌ایم.
حضرت می‌فرماید خوشا به حالِ آن‌هایی که طمع به مالِ مردم ندارند.
«وَ اشْتَغَلَ بِطَاعَةِ رَبِّهِ» خوشا به حالِ کسانی که به طاعتِ خداوند سرگرم هستند و به بندگیِ خدا پرداخته‌اند.
«وَ بَكَى عَلَى خَطِيئَتِهِ» بر گناهانِ خود گریه می‌کنند. یعنی از گناهانِ خود، توبه می‌کنند. خوشا به حال آن‌هایی که اگر اشتباهی هم از آن‌ها سر زد، برمی‌گردند و پشیمان می‌شوند و توبه می‌کنند.
«وَ بَكَى عَلَى خَطِيئَتِهِ فَكَانَ مِنْ نَفْسِهِ فِي شُغُلٍ وَ النَّاسُ مِنْهُ فِي رَاحَةٍ» حضرت می‌فرماید خوشا به حال کسانی که مشغولِ کارِ خودش هست. خودش را دارد تربیت می‌کند. خودش را دارد اصلاح می‌کند. در مسائل اخلاقی، به خودش پرداخته. از آن طرف هم، مردم، از او در آسایش هستند. چنین افرادی، بازتاب اجتماعی‌شان برای جامعه مفید است. فردی که به معایبِ خود سرگرم است و فردی که در پیشگاهِ خدا بندگی می‌کند، این یک عنصر مفید برای جامعه می‌شود. این فرد در هر قسمتی از جامعه که فعالیت کند و خدمت کند، مفید است و زیان به مردم نمی‌زند و ضرری به جامعه وارد نمی‌کند. همان که حضرت علی علیه‌السلام می‌فرماید مردم، از او، در راحتی به سر می‌برند. و شما عزیزان شاهد هستید که افرادی که با این ویژگی‌ها هستند، انسان‌های پاک و متدیّن و خداترس و خداشناس، این‌ها در جامعه و برای جامعه مفید هستند و جامعه، از آن‌ها احساس آرامش می‌کند و از آن‌ها احساس ضرر و زیان و خوف نمی‌کند.
امیدواریم که این نکات اخلاقی که از فرمایشات امیرالمؤمنین در این فرصتِ جلسه ذکر گردید، بتوانیم در این فرصت‌های باقی‌مانده‌ی زندگانی، به نحو شایسته، به کار بگیریم و عمل کنیم.
توفیقات همه‌ی عزیزان را از خداوند مهربان خواستارم، والسلام علیکم و رحمة الله و برکاته.
