بسماللهالرحمنالرحیم
الحمدلله ربالعالمین و صلی الله علی سیّدنا و نبیّنا حبیب إله العالمین أباالقاسم مصطفی محمد و عَلی أهل بیته الأئمّة الهداةِ المهدیین لا سیَّما بقیةالله المنتظَر حجة ابن الحسن العسکری عجل الله تعالی فرجه الشریف.
با عرض سلام و ادب و احترام محضر همهی عزیزان در دهمین جلسه از جلسات چهاردهمعصوم که به یاد زندهیاد خادمالحجاج مرحوم آقای حاج ابراهیم یقطین منعقد است، میهمان سفرهی خوان گستردهی دهمین معصوم و هشتمین امام، حضرت علیبنموسیالرضا علیهالسلام هستیم.
روایتی را از کتاب شریف بحارالأنوار محضر شما عزیزان تقدیم کنم که: شخصی محضر امام رضا مشرّف شد و از ایشان سؤال کرد که خوبان جامعه چه کسانی هستند؟ خیارِ عِباد چه کسانی هستند؟ امام برای خوبان جامعه، پنج ویژگی را نام بردند. عزیزان، به خودمان یک مروری کنیم و یک بررسی در درون خودمان، ببینیم این صفات پنجگانهای که آقا علیبنموسیالرضا بهعنوان صفاتِ خوبان جامعه نام میبرند در ما اگر هست، خدا را حمد کنیم و سپاس بر اینکه ما بدست آوردهایم و از خدا بخواهیم که برای ما بماند و اگر خدایی ناخواسته این صفات در ما کاستی دارد و وجود ندارد، تلاش کنیم و از خدا بخواهیم که این صفات در ما ایجاد شود و در این باقیماندهی عمر، محروم نمانیم.
این نکته را هم من اشاره کنم، این روایتی که در این فرصت، من خدمت شما تقدیم میکنم، یک وقتی، برای جمعی از توریستهای اسپانیایی در شیراز خواندم و همهی آنها این روایت را ضبط کردند و آن مترجم، برایشان ترجمه کرد و نوشتند و یک پیرمرد 85 سالهی اسپانیایی بود که این جمله را بعداً به من گفت. گفت: اگر ما از آمدنمان به ایران و سفرمان به شیراز، هیچ چیزی عایدمان نشده بود جز این سخنی که شما از یک شخصیت بزرگ اسلامی نقل کردید، بهترین ارمغان سفر برای ماست. این سخن را توریستهای اسپانیایی با خود بردند اسپانیا. یک وقتی ما شیعیانِ امام رضا، غافل نباشیم.
اولین ویژگی بندگان خدا، امام میفرماید: «اَلَّذینَ إِذا أَحسَنوا إستَبشَرو» اینها وقتی کارِ نیکی انجام میدهند، شادند. کارهای نیکشان را برای خدا انجام میدهند؛ چه مردم بفهمند و چه نفهمند. اینها شادمانند از اینکه: در خانه اگر کس است یک حرف بس است؛ خدا میداند و خدا میبیند و همین، کافی است. کَفی بالله وَکیلا.
نکتهی دوم، وَ إذا أساءُوا اِستَغفَروا. البته من این را هم اضافه کنم، گاهی اوقات ما برخورد میکنیم به افرادی که از کارهای خوبشان اظهار پشیمانی میکنند. این، بیانگر این است که این کار، اخلاص در آن نبوده و جدّی، برای خدا نبوده. هرگاه کسی از انجام کارِ شایستهای ابراز پشیمانی کرد که: چرا چنین کاری را برای فلانی کردم؟ چرا فلان حرف را برای فلانی زدم که امروز قدر نمیداند؟ و ... اگر پشیمان شدیم، بدانیم که برای خدا نگفتهایم. چون کسی که برای خدا کار میکند، چه مردم قدر بدانند و چه ندانند، او متوجه به این اصل است که خدا ناظر است و خدا حاضر و عالِم است و خدا میداند و همین، کافی است.
إذا أساءُوا إستَغفَروا. خوبان جامعه وقتی خطایی از اینها سر میزند، عذرخواهی میکنند و استغفار میکنند. در برابر اشتباهات خود، مُصِرّ نیستند. پدر، اگر در خانه اشتباه کرد، خوب، چنین کسی است که بگوید: پسرم معذرت میخواهم، دخترم اشتباه کردم. اگر مدیرکلی خطایی کرد، از آبدارچی خودش عذرخواهی بکند. اگر ثروتمندی در بازار، اشتباهی کرد، از آن حمّالِ بازار که در حق آن اشتباه شده، عذرخواهی کند. اگر این حالتِ عذرخواهی در ما نیست، در برابر اشتباهاتمان، از خوببودن، فاصله گرفتهایم.
سوم، وَ إذا أُعطوا شَکَروا. خوبان جامعه، وقتی محبتی در حقّ اینها صورت میگیرد، سپاسگزارند و زبان تشکر دارند. عزیزان، قاعدهی الهی این است که اگر سپاسگزاری کردید، خدا نعمت را زیاد میکند. کفران کردید، نعمت را از شما میگیرد. لئن شَکَرتُم لَأزیدَنَّکُم وَ لَئِن کَفَرتُم إنَّ عَذابی لَشَدید. ما چه در برابر نعمتهای خداوند و چه در برابر محبتهای مردم، زبان تشکر داشته باشیم تا خدا این نعمت را بر ما فزونی ببخشد. پس از ویژگیهای خوبان جامعه، سپاسگزاری در برابر محبتهای دیگران است.
چهارم، وَ إذَا ابتَلوا صَبَروا. در برابر ابتلائات و سختیهای زندگی، اینها صبورند. زندگی، فراز و نشیب دارد و بلندی و پستی دارد؛ روزی، سلامتی است؛ روزی، بیماری است؛ روزی، جوانی است؛ روزی، پیری است؛ یک روز ثروت است و یک روز نیست. بالأخره روزگار است: گه عزت دهد گه خوار دارد / چرخ بازیگر از این بازیچهها بسیار دارد.
پهلوانی را دیدم در مجلسی، کنار دستِ ما نشسته بود. پیر شده بود. آمد از روی صندلی بلند بشود، افتاد روی صندلی و شروع کرد گریه کردن. گفتم: بدن شما درد گرفت؟ گفت: آقای حدائق! گریه از روزگار میکنم؛ من کسی بودم که وزنههای 160 و 170 کیلویی را یکضرب بلند میکردم اما حالا خودم را هم نمیتوانم حرکت بدهم. خب این ابتلائات زندگی که لاجرم همهی ما با آن مواجه هستیم، در برابر اینها صبر و شکیبایی کنیم.
و پنجم، وَ إذا غَضَبوا عَفَوا. در مقام غضب و ناراحتی و سَخَط و آن اوج عصبانیت، بگذریم. گذشت، نسبت به کسانی که بدی کردهاند؛ خصوصاً آنهایی که عذرخواهی میکنند، در اوج خشم و غضب، از نیروی ارزشمند عفو و گذشت و بخشش، استفاده کنیم و محروم نمانیم.
توفیقات همهی عزیزان را از خداوند مهربان خواستارم و انشاءالله که توصیف تحصیل این صفات خیارالعِباد به همهی ما نصیب شود و ارزانی شود، والسلام علیکم ورحمةالله و برکاته.