با عرض سلام و ادب و احترام به محضر همه‌ی عزیزان بیننده و شنونده، در هشتمین جلسه از مجالس چهارده‌گانه‌ی مجالس چهارده معصوم که به یاد فقید سعید، مرحوم آقای حاج ابراهیم یقطین برگزار می‌گردد.
پای صحبتِ انسان‌ساز هشتمین معصوم و ششمین امام، وجود مقدس امام صادق هستیم و میهمان خوان گسترده‌ی حضرت. آقای منصور بن حاذم، خدمت امام صادق علیه‌السلام مشرّف شد و از امام صادق سؤالی پرسید. به حضرت عرض کرد: أیُّ الأعمالِ أَفضَل؟ چه کارهایی بهترینِ کارهاست؟ برترِ کارها و شایسته‌ترینِ کارها، چه کارهایی است؟ امام صادق علیه‌السلام، سه کار را به‌عنوان أفضلِ اعمال یاد کردند که در رأس همه‌ی کارها و اعمال خیر قرار می‌گیرد.
اولین نکته را حضرت فرمودند: «الصَّلاةُ لِوَقتِها». از بهترینِ کارها، اینکه نماز را ما در وقتِ خودش به جا بیاوریم. خواندنِ نماز و نماز را در وقت اقامه کردن و به جا آوردن، جزء أفضل أعمال است و أفضل امور است. اینکه ما برای نماز اهمیت قائل بشویم، به کارمان بگوییم نماز داریم و نه به نمازمان بگوییم کار داریم. و متأسفانه کوتاهی در امرِ نماز و تهامل در امر نماز، آسیب‌هایی را به زندگیِ مادیِ انسان‌ها هم می‌رساند، که در سخنی رسول‌الله می‌فرماید آن‌هایی که به نمازِ اول وقت اهمیت نمی‌دهند، یکی از آسیب‌هایی که در زندگی با آن مواجه می‌شوند، ذَهابُ البَرَکَةَ مِن مالِه: خدا برکت را از مالِ این‌ها برمی‌دارد. طرف، زحمت زیاد می‌کشد و دوندگی زیاد می‌کند و انسانِ پرکاری است ولی هرچه می‌دَوَد باز هم سرِ جای خودش است و می‌گوید: ما این همه ثروت بدست می‌آوریم معلوم نیست چگونه مصرف می‌شود، و برکت از کمیّت مال می‌رود. حقوق خوبی به او می‌دهند ولی این حقوق، جوابگوی زندگی او نیست. بعضی‌ها با یک حقوق مختصر، زندگی را با شادابی و سربلندی می‌گذرانند ولی بعضی‌ها با حقوق کلان، ماه هنوز به پایان نرسیده، بدهکارند. این یک بخش آن مربوط به همان امرِ خدا را سبک شمردن است.
یک وقت، برکت از کیفیت مال هم می‌رود. طرف، وضعیت مالیِ بسیار خوبی دارد اما از این مال، لذت نمی‌برد و آرامش ندارد و این مال، شده دغدغه‌ی زندگی او؛ شده اضطراب در زندگیِ او. این را باید برگشت و ببینیم که ما در وظایف خودمان نسبت به خدا، کوتاهی می‌کنیم یا خیر.
یکی از آثار زیانبار بی‌توجهی به امرِ نماز، پیامبر فرمودند برکت از مال می‌رود و برکت از عمر می‌رود.
صبحِ ما شب می‌شود. شبِ ما صبح می‌شود. روز به روز بر عمرِ ما افزوده می‌شود؛ نگاه می‌کنیم می‌بینیم کاری که برای آخرت ما مفید بوده باشد و دستِ ما را پر کند، از ما سر نزده است.
افسوس بر این عمرِ گران‌مایه که بگذشت
ما از سرِ تقصیر و خطا درنگذشتیم.
عمرِ بی‌برکت، یا از نظر کمیّت است یا از نظر کیفیت. کمیّت، یک وقت طرف، آن عمری که وعده‌ی الهی برای او بوده، انجام نمی‌دهد و به سامان نمی‌رسد چون به واسطه‌ی گناهان، عمرش کاهش پیدا کرده. یا اینکه اگر عمر طولانی هم دارد، در این عمر طولانی، آن استفاده‌ی شایسته را نبرده. لذا جزء ارزشمندترین کارها، وجود مقدس امام صادق علیه‌السلام می‌فرماید تلاش کنید نمازتان را اول وقت بخوانید. که در توصیه‌ی خیلی از بزرگان هم هست، کسانی که نماز اول وقت می‌خوانند، این نمازِ اول وقت، ضامنِ خیلی از برآورده شدن حوائج انسان‌ها و رفع مشکلات انسان‌هاست.
دومین ویژگی که امام به‌عنوان أفضل اعمال یاد می‌فرماید، بِرُّ الوالِدَین. به پدر و مادر احسان کردن و نیکویی کردن. ما در برابر پدر و مادر خودمان، ادب و احترام را فراموش نکنیم. شخصی به امام صادق عرض کرد: پدر و مادر من کافرند، آیا قیدِ آنها را می‌توانم بزنم؟ امام فرمودند: خیر، تو مسلمانی! گرچه پدر و مادرت کافرند، به آنها احترام کن و ادب کن، تا جایی که خواسته‌ی آنها با خواسته‌ی خدا مخالفتی نداشته باشد. اگر یک وقتی پدر و مادر شما، از شما چیزی خواستند که خدا نمی‌پسندد، آن‌گاه حرف آنها را تبعیت نکن؛ آن هم نه با بی‌ادبی و بی‌احترامی! بلکه با ادب و احترام، جایی که پدر و مادر چیزی را می‌خواهند که خدا تأیید نمی‌کند، ما وظیفه نداریم که تمکین کنیم و تبعیت کنیم.
آقای أبی وِلاد خیاط، وقتی خدمت امام صادق رسید و از حقوق والدین سؤال کرد، امام یک مطالبی را فرمودند. فرمودند: آقای أبی ولاد! وقتی در حضور پدر و مادر هستی، مثل عبدِ ذلیل بنشین. خیره‌خیره در چشمان پدر و مادر نگاه نکن. با تندی و خشم‌آلود به آنها نظر میفکن. در راه‌رفتن بر آنها پیشی مگیر. اگر از تو چیزی خواستند که امکان انجامش برای خودشان هم هست، نگو: خودتان می‌توانید!، بلکه تبعیت کن و انجام بده. حتی امام فرمودند: وَ إن ضَرَباک. اگر پدر و مادر دارند تو را کتک می‌زنند. داری کتک می‌خوری، دعایشان کن و بگو: غَفَرَ الله لَکُما.
این‌ها توصیه‌هایی است که در بحث بِرِّ والدین، از امام صادق نقل شده و سومین ویژگی، امام به آقای منصور بن حاذم فرمودند: جهادِ در راه خدا. جهاد به معنای مطلق، یعنی هر کاری که خدا می‌پسندد و تلاش و کوشش در راه خدا که جلوه‌ی کامل جهاد، جهادِ نفسی است و جانی است در برابر دشمنان و بیگانگانی که به حریم اسلام و میهن اسلامی و آب و خاک اسلامی قصد تعرض دارند. ولی جهاد مالی هم هست. قرآن می‌فرماید: «تُجاهِدونَ فِی سَبیلِ الله بِأموالِکُم وَ أنفُسِکُم». با مال‌مان جهاد کنیم؛ با ثروتی که خدا به ما داده، در کارهای خیر مشارکت کنیم. در این ایامی که ایام کروناست، افرادی که نیازمندند، با همین ثروت خدادادی به آنها خدمتی بشود. در ساخت مراکز مذهبی، معنوی، بهداشتی، درمانی، ما این ثروت خدادادی، ما هم سهمی داشته باشیم در خدمتِ به جامعه.
این سه کار را امام صادق به‌عنوان ارزشمندترین و بافضیلت‌ترین کارها نام می‌برند. امیدواریم که ان‌شاءالله خداوند توفیق عمل و پای‌بندی و استمرار را به همه‌ی ما عنایت بفرماید. والسلام علیکم و رحمة الله و برکاته.
