بسم الله الرحمن الرحیم.
﴿إِنَّا اَنزَلْنَاهُ فِى لَيْلَةِ الْقَدْرِ﴾ ﴿وَمَا اَدْرَاكَ مَا لَيْلَةُ الْقَدْرِ﴾ ﴿لَيْلَةُ الْقَدْرِ خَيْرٌ مِّنْ اَلْفِ شَهْرٍ﴾ ﴿تَنَزَّلُ الْمَلاَئِكَةُ وَالرُّوحُ فِيهَا بِإِذْنِ رَبِّهِم مِّن كُلِّ اَمْرٍ﴾ ﴿سَلاَمٌ هِيَ حَتَّي مَطْلَعِ الْفَجْرِ﴾
سلام و ادب و احترام محضر شما عزیزان بیننده و شنونده‌ی عزیز برنامه. در این فرصت با موضوع لیله القدر در قرآن.
سوره‌ی مبارکه‌ی قدر از سور مکی در قرآن است که در مکه‌ی معظمه بر رسول خدا نازل شد و از این سوره استفاده می‌شود که قرآن تماما در لیله القدر نازل شد. خدا می‌فرماید: ﴿إِنَّا اَنزَلْنَاهُ فِى لَيْلَةِ الْقَدْرِ﴾. ما قرآن را در لیله القدر نازل کردیم. لیله القدری که از نظر ارزش و جایگاه، خَيْرٌ مِّنْ اَلْفِ شَهْرٍ، از هزار ماه، این شب با ارزش تر هست، یعنی سی هزار شب با این شب برابری نمی‌کند. ﴿تَنَزَّلُ الْمَلاَئِكَةُ وَالرُّوحُ فِيهَا بِإِذْنِ رَبِّهِم مِّن كُلِّ اَمْرٍ﴾ خداوند می‌فرماید: در این شب لیله القدر، فرشتگان و روح .... در روایت داریم که از امام صادق علیه السلام سوال شد که منظور از روح جبرئیل است؟ امام فرمودند: جبرئیل از ملائکه هست، روح برتر از ملائکه است. خدا می‌فرماید: ما در لیله القدر ملائکه‌ها را و روح را نازل می‌کنیم، ﴿تَنَزَّلُ الْمَلاَئِكَةُ وَالرُّوحُ فِيهَا بِإِذْنِ رَبِّهِم مِّن كُلِّ اَمْرٍ﴾ که این‌ها به امر خدا می‌آیند، مقدرات یک سال هرکسی را در نظام خلقت به شایستگی رقم می‌زنند و این حضور فرشتگان در لیله القدر، ﴿سَلاَمٌ هِيَ حَتَّي مَطْلَعِ الْفَجْرِ﴾ تا طلوع فجر ادامه دارد، این‌ها در لیله القدر تا طلوع فجر در روی زمین و در محافل و مجالس انسان های پاک نهاد حضور دارند.
چند نکته را من در این آیه‌ی شریفه خدمت عزیزان اشاره نمایم که نکات مهمی در سوره‌ی مبارکه‌ی قدر هست، که اساسا کارهای مقدس و با عظمت، قطعا زمان مقدس و زمان با عظمتی را به خودش باید اختصاص بدهد. قرآن کتاب بسیار مقدسی هست، کلام خداوند است، خداوند این کتاب آسمانی با عظمت را در یک زمان بسیار با عظمت و محترم که لیله القدر هست نازل می‌کند، این می‌رساند که هرکار ارزشمندی مکان مناسب و زمان مناسب خودش را می‌طلبد، ظرفیت زمان های خوب برای کارهای شایسته.
شما ببینید در ایام حج، خدا بندگان خودش را به میهمانی در حج دعوت می‌کند و در عرفات یک اجتماعی از حجاج در آن روز عرفه و در آن صحرای مقدس و در آن زمان مقدس و در آن مکان مقدس، دعوت می‌کند. ظرف و زمان هردو مقدس هست. لیله القدر ظرف زمانی مقدسی است که خداوند در این ظرف زمانی قرآن را نازل می‌کند. از این آیه استفاده می‌شود که قطعا زمان‌ها یکسان نیستند، همه‌ی ایام متعلق به خدا هست، اما بعضی از زمان‌ها یک ویژگی‌های خاص دارند، کما اینکه بعضی از مکان‌ها یک ویژگی های خاص دارند. یک قداست ویژه دارند. از زمان هایی که ویژگی خاص دارد، لیله القدر هست. از مکان هایی که ویژگی خاص دارد، مسجد الحرام است. بنا به روایتی، رسول خدا می‌فرماید: دو رکعت نماز در مسجد الحرام برتری دارد از یکصد هزار نماز یا یک میلیون نماز در مساجد دیگر. از مکان های مقدس مسجدالنبی رسول الله است. بقاع متبرکه‌ی اولیاء معصومین هست که اجابت دعا تحت قبه‌ی امام حسین به اجابت می‌رسد. و اجابه الدعاء تحت قبته، کلام رسول خداست، لذا مکان‌ها ویژگی دارند، زمان‌ها ویژگی خاص دارند و همه ی مکان‌ها یکسان نیستند، کما اینکه شما عزیزان اگر موفق شوید نماز واجب تان را در مسجد اقامه کنید، غیر از نمازی هست که در خانه می‌خوانید. بله. تکلیف را ادا نمودید، نماز را خوانده اید، اما ثواب فوق العاده‌ی که شما در مسجد به واسطه‌ی عبادت به شما می‌دهند، قابل مقایسه با عبادت در منزل نیست، و همان طور که عبادتی که در یک زمان خاص و در زمان با عظمتی انجام می‌شود، در زمان های دیگر این طوری نیست.
شخصی آمد از رسول خدا سوال کرد که منظور از ﴿لَيْلَةُ الْقَدْرِ خَيْرٌ مِّنْ اَلْفِ شَهْرٍ﴾ چیست؟ پیامبر فرمودند: خداوند در شب لیله القدر هرکاری نیکی که یک بنده‌ی خدا انجام بدهد، ارزش بیش از هزارماه نسبت به همان ماه در ایام دیگر می‌دهد و بعد حضرت فرمودند که خداوند می‌خواهد بندگان خودش را یک پاداش ویژه بدهد و این‌ها را رشد بدهد و این‌ها در معنویت ترقی کنند. حساسیت این زمان در لیله القدر به گونه‌ی هست که شما در آن ساعت و در آن ساعت، هر کار نیکی که انجام بدهید، برتری دارد از سی هزار شب، که در زندگی خودتان یعنی بیش از هشتاد سال عبادت، به آن کار پرداخته باشید.
نکته‌ی دیگر ، در این آیه‌ی شریفه خدا می‌فرماید: فرشتگان با اذن خداوند کارها را انجام می‌دهند، ﴿تَنَزَّلُ الْمَلاَئِكَةُ وَالرُّوحُ فِيهَا بِإِذْنِ رَبِّهِم مِّن كُلِّ اَمْرٍ﴾ این‌ها در همان شب لیله القدر هم که نازل می‌شوند و مقدرات را رقم می‌زنند، با امر خداوند این کار را انجام می‌دهند. در تقدیر امور در شب قدر که با نزول و حضور فرشتگان اتفاق می‌افتد و گوشه‌ی از ربوبیت الهی در شب قدر است.
شخصی از امام صادق سوال کرد: مگر مقدرات انسان‌ها به خوبی رقم نمی‌خورد؟ امام فرمودند: آری. از حضرت سوال کرد که چرا ما در برخی از نقاط روی زمین، شاهد یکسری معضلاتی هستیم، مثلا در بعضی از مناطق سیل می‌آید، در بعضی از مناطق خشکسالی؟ این حجم بارانی که نازل می‌شود، اگر به اندازه نازل بشود و همه جا به صورت یکسان به نزول نیاز پیدا کند، نه آن جا سیل می‌آید و نه آن منطقه دچار خشکسالی خواهد شد. چرا ما می‌بینیم یکسری تغییرات و ناهماهنگی هایی در طبیعت مشاهده می‌کنیم؟ امام فرمودند: خداوند در لیله القدر مقدرات نظام خلقت را به شایستگی رقم می‌زند که در هر منطقه مردم چه مقدار نیازی در نزول رحمت الهی دارند، بارانی که آسیب نزند و زیان هم نرساند به خاطر کمبود نزول باران. امام فرمودند: مقدرات را خداوند در لیله القدر خدا به شایستگی رقم می‌زند، اما گناهان مردم و خطاهایی مردم باعث می‌شود که این چرخه‌ی نظم به هم بخورد. در دعای کمیل هم آقا امیرالمؤمنین به همه‌ی ما می‌آموزد که از خداوند طلب مغفرت بجوییم، اللهم مغفر لی الذنوب اللتی تغیر النعم. خدایا به ما ببخش آن گناهانی که از ما سر زده شد و آن گناهان نعمت‌ها را تغییر داد. آن تقدیرات خوب الهی را گناهان ما تغییر می‌دهد، لذا تقدیر الهی در شب قدر، گوشه‌ی از ربوبیت الهی است که برای بندگان خودش رقم می‌زند و در شب قدر تا به صبح، سلامت و تهنیت فرشتگان بر بندگان الهی نازل است که سلام یکی از نام های الهی است. ﴿سَلاَمٌ هِيَ حَتَّي مَطْلَعِ الْفَجْرِ﴾. خدا می‌فرماید: سلام الهی و درود خداوند و تهنیت الهی تا صبحگاهان که سلام یکی از نامهای پروردگار الهی است و این سلام و تحیت الهی تا صبحگاهان بر بندگان الهی نازل خواهد شد. در شب قدر از رسول خدا سوال شد که ما از خدا چه تقاضا کنیم؟ یک کسی آمد و عرض کرد که یا رسول الله اگر ما متوجه شویم که شب قدر هست و لیله القدر را درک کنیم، بهترین خواسته چیست؟ رسول الله فرمودند: عافیت را از خدا بخواهید. اللهم انی اسئلک العفو و العافیه فی الدنیا و الاخره. این مغفرت الهی، عفو و عافیت یعنی عاقبت بخیری ما، هم در دنیا و هم در آخرت. هم عافیت جسمانی و هم عافیت روحی و معنوی.
پایان عرضم را با سخنی از امام صادق بیان کنم که حضرت می‌فرماید: صَبِیحَةُ یَوْمِ لَیْلَةِ الْقَدْرِ مِثْلُ لَیْلَةِ الْقَدْرِ فَاعْمَلْ وَ اجْتَهِدْ[1].» این روایت را مرحوم شیخ صدوق در کتاب شریف امالی خود نقل نموده است که امام صادق می‌فرماید: روز لیله القدر هم، یعنی شبی که شب لیله القدر هست، فردای آن روز هم، روز لیله القدر هم از نظر ارزش، از نظر ثواب و پاداش مثل لیله القدر هست، آن روز هم، روز خاصی هست، روز استثنائی هست که امام می‌فرماید: فاعمل و اجتهد، در آن روز لیله القدر هم تا می‌توانی کار کن و تلاش کن و از این فیض گسترده‌ی الهی محروم نمان. توفیقات همه‌ی عزیزان را از پروردگار مهربان خواستارم. والسلام علیکم و رحمت الله و برکاته.
[1] (الأمالی( للصدوق)، النص، ص654
