استاد شیخ علیرضا حدائق روز چهارشنبه 8 اسفند 97 در ادامه مبحث «خوش اخلاقی» از سلسله مباحث «سیمای پیامبر در قرآن» به نکات مهمی درباره اهمیت اخلاق از منظر آیات و روایات اشاره کردند.
مهم ترین مطالب:
بدهید! می‌دهم
خدا در بیش از 90 مورد در قرآن کریم می‌فرماید: انفاق کنید! بدهید! من نیز می‌دهم ولی تنها در یک مورد، شیطان ما را ترسانده است و می‌گوید: نده که گدا می‌شوی! «الشَّيطانُ يَعِدُكُمُ الفَقرَ»
موقع انفاق می‌ترسیم؛ دستمان می‌لرزد و وسوسه شیطان ما را باز می‌دارد.
مؤمنان راستین اولاً اخلاق خوب دارند و ثانیاً سخاوتمند هستند.
تقویت‌کننده کفر
پیامبر اکرم (ص) فرمود: زمانی که کفر، خلق شد از خدا تقاضا کرد که مرا تقویت کن!
نیروی امدادی کفر چیست؟
خدا نیز او را با بخل و بداخلاقی تقویت کرد.
مردم! بخل و بداخلاقی انسان را در مسیر ناسپاسی و ارتداد و کفر می‌برد.
دهانش را باز می‌کند و چهار تا حرف علیه خدا می‌زند.
کسانی که بخل و سوء خلق دارند کفر را تقویت می‌کنند.
اخلاق؛ عزت یا ذلت
امام علی (ع) فرمودند:
«رُبَّ عَزيزٍ اذَلَّهُ خُلْقُهُ وَ رُبَّ ذَليلٍ اعَزَّهُ خُلْقُهُ»
چه بسیارند انسان‌های عزیزی که اخلاق بد، آن‌ها را ذلیل کرده است و چه بسیارند انسان‌های ذلیلی که اخلاق خوبشان آن‌ها را عزیز کرده است.
اخلاق خوب چیست؟
اخلاق یعنی میانه‌روی در سه جا:
1- در عقلانیت؛ اگر خدا عقل و شعور داده است سوءاستفاده نکنم. می‌توانم سر مردم کلاه بگذارم و نگذارم؛ همچنین ساده‌لوح نیز نباشم.
2- در غضب؛ افراط در آن، انسان را عصبانی مزاج می‌کند و تفریط در آن او را ترسو و زبون می‌کند؛ اما اعتدال، انسان را شجاع می‌کند و به وقتش مهربان است.
3- شهوت؛ لطف خدا است و اگر انسان مدیریتش کند به‌واسطه آن به‌جایی می‌رسد که ملائکه خادم او می‌شوند. افراط در شهوت، همان شهوت‌رانی است و تفریط در آن موجب افسردگی و انزوا می‌شود. اسلام، اعتدال در شهوت را عفت می‌داند. انسان‌های با عفت از شهوتشان درست استفاده می‌کنند.
تعریف عقل
راوی به امام صادق (ع) عرض کرد: عقل را برای ما تعریف کنید.
آیا عاقل آن کسی است که کلاه‌برداری می‌کند؟ جنس را چند برابر می‌فروشد؟ با تدلیس و تقلب کار می‌کند؟
امام فرمود: عقل یعنی هرچه زیاد می‌شود بندگی خدا در شما زیادتر می‌شود و آخرت نگری شما بیشتر می‌شود. عاقل واقعی کسی است که مطیع‌تر نسبت به خداست.
راوی پرسید: پس آن چیزی که در معاویه بود چه بود؟
آقا فرمود: آن چیزی که در معاویه بود مکر و خدعه و نیرنگ بود. شبیه به عقل است ولی عقل نیست و برخی آن را زرنگی می‌دانند.
ظلم به بی‌یاور
یکی از نصیحت‌های ناب امام حسین (ع) با امام سجاد (ع) در آخرین لحظات زندگی این بود: پسرم! بپرهیز از ظلم به کسی که هیچ‌کس جز خدا را ندارد.
مردم! بترسید از کسی که دستش به‌جایی بند نیست؛ از کسی که راه دادگاه را بلد نیست؛ از کسی که نرخ بازار در دستش نیست.
