مراسم احیای شب نوزدهم ماه مبارک رمضان همراه با سخنرانی استاد حدائق و قرائت دعای ابوحمزه ثمالی توسط ایشان در مسجد النبی(ص) شیراز برگزار گردید
اعوذ بالله من الشيطان الرجيم
بسمالله الرحمن الرحيم
قال الله الحکيم فی کتابه الکريم: «وَ إِنِّي لَغَفَّارٌ لِمَنْ تابَ وَ آمَنَ وَ عَمِلَ صالِحاً ثُمَّ اهْتَدى»[1]
در شب بسيار با عظمتی است شب نوزدهم ماه مبارک رمضان از شبهای ليالی قدر يک توضيحی را من پيرامون آيه 82 از سوره مبارکه طه محضر عزيزان عرض کنم و يک روايت شش نصيحت از خدا به موسی، که جاش همين شبها است اين را هم بگويم قدر اين فرصتها را بهتر بدانيم و انشاءالله دعای ابوحمزه را متوسل شويم به ذات مقدس پروردگار در آيه شريفهای که تلاوت شد خداوند میفرمايد: «وَ إِنِّي لَغَفَّارٌ»[2] من بسيار بخشنده و آمرزندهام در بخشندگی خدا ترديد به خودتان راه ندهيد، در روايتی رسولالله فرمود اگر به وزن کوههای عالم کسی خطا کرده باشد گناه کرده باشد به سنگينی کوههای عالم يعنی وزن لايوصف واقعاً برگردد و توبه کند خدا غفار است اگر کسی به حجم اقيانوسها و درياها حجم گناهان او باشد و برگردد و تائب شود خدا توبه‌پذير است، اگر کسی به عدد برگهای درختان عالم عدد گناهان او باشد متحول بشود و برگردد خداوند آمرزنده است اما اين شرط دارد توبه کننده که است؟ چه کسانی مشمول مغفرت خدا قرار میگيرند اين نکاتی که در اين سوره مبارکه طه است اين بايد بشود سرمايه از امشب به بعد ما نشان بدهيم که واقعاً تائب هستيم نشان بدهيم که واقعاً متحول شديم قرآن میفرمايد میبخشم عزيزان يکی از کارهای شيطان اين است که نا اميد میکند ديديد به بعضیها میگويد نماز بخوان میگويد ديگر ما فايده ندارد آب از سرما میگويي مسجد بيا، میگويد ما با اين گناهان ديگر اسفل السافلين دوزخ هستيم، اين نا اميدی، و يأس کار شيطان است اميد و بشارت کار خداست خدا اميد میدهد به بندهها ما میبخشيم، ما میآمورزيم ما در میگذريم ولی شرط دارد شرط اول: «وَ إِنِّي لَغَفَّارٌ لِمَنْ تابَ»[3] بايد حقيقتاً توبه کنيد نشان بدهيد که از اشتباهات گذشته پيشيمان هستيد يعین حاجآقا خواهرم برادرم فردا صبح آدمی باشی که غير از امشب بودی، اگر در يک سری از کارها امشب بگوييم الهی العفو فردا نشان بدهيم که واقعاً پيشيمانی خودش را دارد نشان میدهد توبه کردهايم بر گشتهايم، «لِمَنْ تابَ»[4] اين توبه نشانه آمرزش است، نشانه مغفرت است، توبه اميرالمؤمنين میفرمايد: «التوبه هی الندم»[5] ؛ يعنی پيشيمان باشی از اشتباهاتت اگر دلی شکستی فردا بروی دلجويي کنی اگر حقی بر ذمه داری حق را بروی اداء کنی اگر واجبی از تو فوت شده واجب را به جا بياوری، اگر در نمازها اهميت نمیدادی از فردا نشان بدهی تائبی ديگر نمازت بشود اول وقت، حجابت نمازت روزهات رفتارت اينها نشان بدهيم که با خدا عهد بستيم اين نشانه توبه است تحول در ما ايجاد بشود قطعاً خدا میبخشد ما در تاريخ زياد داشتيم کسانی که غرق در گناه بودند و برگشتند و جدی هم بر گشتند و خدا هم آمرزيد: «لِمَنْ تابَ»[6] شرط اول مغفرت خدا را هرکه میخواهد بايد توبه واقعی کند توبه واقعی هم امام صادق فرمود که نشانهاش اين است که ديگر به آن کارهای اشتباه گذشته ديگر بر نگردی اين يک.
دومين نشانه مشمول شدن مغفرت الهی: «وَ آمَنَ»[7] ايمان بياوريد ضمن اينکه مغفرت و استغفار و طلب عفو از خدا میطلبيم نشان بدهيم که خدايا ديگر پای کار هستيم آمديم سر خط ديگر ما بندهای هستيم که شما میخواهي ديگر نافرمانی شما را نمیکنيم ايمان امام صادق فرمود: «ان يطاع الله و لايعصی»[8]، ايمان يعنی اطاعت خدا و ترک نافرمانی خدا خدا کسانی را میبخشد که ديگر از اين بعد «ان يطاع الله و لايعصی»[9]، میگويند خدايا ديگر ما هرچه بپسندي هرچه رضايت شماست و هرچه شما نمیپسنديد ما ترک میکنيم کنار میگذاريم اين دو.
«وَ آمَنَ وَ عَمِلَ صالِحاً»[10] سومين نکتهای که سبب میشود انسان مشمول مغفرت خدا قرار بگيرد کار شايسته انجام دادن در کنار توبه در کنار ايمان، در عمل هم نشان بدهيم که عوض شديم در دستگيری در خدمت به ديگران در دلسوزی به حال خودمان يک نکته از صاحب اين ايام اميرالمؤمنين بگويم اين برای همه ما بايد درس باشد آقا اميرالمؤمنين فرمودند: «كُنْ وَصِيَّ نَفْسِكَ»[11] خودت وصی خودت بشو، هی وصيتنامه ننويس که يکی را دهتا کنيد دهتا را صدتا کنيد خودت انجام بده، کاری که میخواهی بعداً برايت انجام بدهند که معلوم نيست انجام بدهند معلوم نيست ورثه به جا بياورد يا نياورد ای که دستت میرسد کاری بکن، خودت اهتمام بورز خودت به جا بياور، «كُنْ وَصِيَّ نَفْسِكَ»[12] عمل صالح خودتان انجام بدهيد من در همين شيراز يکی از بازاریهای متدينی شيراز را در جلسهای هم عرض کردم در زمان حياتش بچههايش را جمع کرد من هم بودم، به بچههايش گفت دوتا مسجد اين آقا در شيراز ساخت و حال آنکه بعضیها ثروتشان دهها برابر از اين بيشتر بود يک آجر رو آجر نگذاشتند برای خدا، اولاً اين را هم برايتان بگويم امشب آمديم مسجد لطف خداست نگوييد من آدم خوبی هستم نگوييد من آدم زرنگی هستم: «اللَّهُمَّ ارْزُقْنَا تَوْفِيقَ الطَّاعَةِ»[13]امام زمان به خدا عرض میکند خدايا توفيق طاعت را از تو بايد خواست امشب اگر آمدی لطف خدا تو را آورده و الا خيلیها هستند به عناوين مختلف محروم اند حالا کسيل هستم حال ندارم کار دارم خستهام است: «اللَّهُمَّ ارْزُقْنَا تَوْفِيقَ الطَّاعَةِ»[14] آن آقا به بچههاش گفت اين خانه يک خانه ديگر ازش مانده بود تا بود هرچه توانست کار کرد جلو خود من به بچههاش گفت ببينيد انسان حق دارد يک سوم اموالش را وصيت کند برای بعد از خودش گفت من دو سوم اين خانه را گذاشتم برای شما يک سومی که بعد از من بايد خرج بشود خودم میخواهم خرج کنم اگر میخواهيد اين خانه بماند يک سوم اين خانه را پول به من بدهيد خودم میخواهم بروم خرج کنم اگر اين خانه نمیخواهيد بماند خانه را به فروش میگذارم يک سومش را هزينه میکنم خودت به داد خودت برس عمل صالح يعنی همين، شخصی آمد به رسولالله عرض کرد يا رسولالله میخواهم خدا رحمم کند چه کنم، پيغمبر فرمود به خودت رحم کن: «وَ ارْحَمْ نَفْسَك»[15] ما اين قدری که بعضاً فکر ديگران هستيم فکر خودمان نيستيم، «وَ ارْحَمْ نَفْسَك»[16] قرآن میفرمايد: «يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا قُوا أَنْفُسَكُمْ وَ أَهْليكُمْ ناراً»[17] مؤمنين اول خودتان را بعداً خانوادهتان را نجات بدهيد خودت آسيب نبينيد واجباتت ترک نشود، نمازت قضاء نشود برای دنيايي که برای ديگران داری میدوی، امام صادق به آن تاجری که آمد خدمت حضرت گفت ما در اين سفر ضرر نکرديم امام فرمودند يادت میآيد در فلان منزلگاه به خاطر خستگی سفر نماز صبحت قضاء شد تمام سود اين سفر جبران آن دو رکعت نماز قضاء شده صبحت را نمیکند خسران ديدی تو به يک ثروتی، سودی سرشار رسيدی اما به قيمت يک نماز صبح قضاء شده امام صادق میداند چه خبر است؟ میخواهد خدا ببخشد کار صالح انجام بدهيد عمل شايسته انجام بدهيد.
و چهار خدا فرمود: «ثُمَّ اهْتَدى»[18] توبه يک، ايمان دو، عمل صالح سه، در مسير هدايت هم حرکت کنید، اگر میگوييم خدا را باور داريم اگر میگوييم توبه کرديم اگر کار شايسته انجام میدهيم جهت زندگیمان به سوی خدا باشد در مسير هدايت حرکت کنيد قرآن میفرمايد ما میبخشيم با اين چهار شرط اينها را ما در خودمان ايجاد کنيم انشاءالله از اين شب تحولی ر اين چهار دستور قرآنی در خود رقم بزنيم نشان بدهيم که واقعاً توبه کردهايم نشان بدهيم که ايمان آورديم کار شايسته انجام میدهيم و در مسير هدايت قرار گرفتيم اما روايتی را من در جمعی عزيزان نمازگزار ظهر ما تقديم کرديم محضر عزيزان اين روايت را هم من امشب محضر عزيزان تقديم کنم از توصيههای که خداوند به حضرت موسی در پاسخ به سؤال موسی فرمود که قدر بدانيم اين امشبها را يک اتفاقاتی در اين شبها میافتد که در طول سال نمیافتد اينها جاش همين شبهاست میترسيد از اين چيزهای که موسی میترسيد حوالهاش را بايد اين شبها بگيری سرمايه را بايد اين شبها بيندوزی، حضرت موسی روايت در کتاب شريف وسائل جلد هشتم مرحوم شيخ حرعاملی نقل میکند که موسی کليمالله که يکی از پنج پيغمبر برتر عالم است، به خداوند عرض کردم: «إِلَهِي أُرِيدُ قُرْبَكَ»[19] خدايا میخواهم به تو نزديک بشوم چه کنم؟ اينها مال شبهای قدر است، ششتا سؤال موسی پرسيد هر شش مورد حوالهاش در شبهای قدر است، عرض کردم پروردگارا میخواهم به شما نزديک بشوم چه کنم؟ خطاب شد: «قَالَ قُرْبِي لِمَنِ اسْتَيْقَظَ لَيْلَةَ الْقَدْر»[20] هرکه میخواهد به خدا نزديک بشود شب قدر بيدار بماند هيچی که در اين کار نباشد تقرب به خداست همان بيدار بودن بيدار بودن در ساعاتی که بيدار دلان بيدارند برکات اين بيداری لذا در حالات رسولالله دارد پيامبر ليالی قدر حضرت زهرای مرضيه نسبت به امام حسن و امام حسين اينها را بيدار نگه میداشتند در روز استراحت اينها بيشتر بود شب بچهها را بيدار و حال آنکه اينها در سنين خرد سالی هم بودند آقا امام حسين پنج ساله آقا امام مجتبی در سن شش هفت سالگی حضرت زهراء اينها را شب بيدار نگه میداشتند ليالی قدر خوراکی برای اينها میگذاشتند ظرف آبی هم میگذاشتند گاهی اوقات اينها میآمد خستگی و خواب بر ايشان مستولی بشود صورت اينها ر شست و شو میدادند خود نفس بيدار ماندن انسانها را به خدا نزديک میکند در شبهای قدر اين سؤال اول موسی و جواب خدا.
دوم حضرت موسی سؤال کرد: «إِلَهِي أُرِيدُ رَحْمَتَكَ»[21] خدايا دوست دارم به رحمتت نزديک بشوم چه کنم؟ آنهای که دوست دارند مشمول رحمت خدا بشوند خطاب شد موسی: «رَحْمَتِي لِمَنْ رَحِمَ الْمَسَاكِينَ لَيْلَةَ الْقَدْر»[22] رحمت من شامل حال کسانی میشود که به مساکين در ليلة القدر رحم میکند به مساکين رحم میکند ترحم دارند حالا شب ليلة القدر است به کارگريت فرمانبرت زير دستت، گاهی اوقات میبينيد يک کسی به شما بدهکار است ندارد بدهد آقا اين قدر گذشتيم ترحم کرديم خود اين ترحم به ضعفاء در ليلة القدر انسان را مشمول رحمت خدا میکند روايت داريم: «ارْحَمْ تُرْحَمْ»[23] رحم کن تا رحمت کنند، آقا اميرالمؤمنين فرمود: «ارْحَمْ مَنْ دُونَكَ يَرْحَمْكَ مَنْ فَوْقَكَ»[24] به زير دستهايتان رحم کنيد تا بالا دستهايتان رحمتان کنند ما هیگوييم يا ارحمالراحمين ارحمنا خب آقا به آن زير دستهايت هم تو رحم میکنی هرکسی که میخواهد مشمول رحمت الهی قرار بگيرد ضعفاء را رحم کند در ليلة القدر اين حواله مال اين شبهاست اين خاص ليلة القدر است حضرت موسی سؤال سوم را پرسيد: «إِلَهِي أُرِيدُ الْجَوَازَ عَلَى الصِّرَاطِ»[25] خدايا دوست دارم که از صراط به راحتی بگذرم خود صراط هنوز نديديد خدا انشاءالله به سهولت برايمان بگذراند عبدالله ابن رواحه فرمانده لشکر پيغمبر پيامبر سهتا فرمانده معين کرد برای جنگ موته هرسه شهيد شدند، پيامبر وقتی اينها را به فرماندهی معين کردند در رأس علی ابن ابی طالب بود عبدالله ابن رواحه بود فرمودند اينها فرماندههای جنگ اند وقتی عبدالله ابن رواحه با لشکر اسلام داشتند از مدينه خارج میشدند ديدند مثل مادر جوان مرده دارد اشکل میريزد اين فرماندهی که داشت میرفت مصاف دشمن جبهه جنگ شهادت يک کسی پرسيد گفت آقای عبدالله ابن رواحه شما از اين مسئوليتی که پيغمبر به دوشتان گذاشت سمت فرماندهی وحش کرديد گريه میکنيد؟ فرمود يک آيه قرآن ن را به گريه انداخت، گفتند کدام آيه گفت اين آيه: «وَ إِنْ مِنْكُمْ إِلاَّ وارِدُها»[26] خدا میفرمايد همهتان وارد میشويد به جهنم، يعنی حاجآقا میخواهی بروی بهشت بايد از گذرگاه جهنم بگذری اين پل پل صراط از نظر معماری از روی جهنم میگذرد آنهای که ناخالصی دارند شعلههای آتش اينها را میکشد پايين روايت داريم بعضیها هزار سال رو پل صراط به حساب کشيده میشوند کهها؟ میدانيد کهها؟ آنهای که نمازهايشان را سبک میشمارند میگويند اول مشتری بعداً خدا اول غذا بعداً خدا، همين دردی که خيلیهايمان را گرفته وقت نماز میشود کارش را ول نمیکند بيايد نماز اينها پيغمبر فرمود: «يحاسبه الله الف عام علی الصراط ثم يؤمر به الی النار» ، بعد از هزار سال حسابرسی میگويند برويد در آتش عبدالله ابن رواحه گفت از اين آيه میترسم وارد بشوم خارج نشوم، موسی کليمالله به خدا عرض میکند خدايا میخواهم از صراط بگذرم به سلامت چه بايد بکنم حواله عبور از پل صراط را امشب و اين شبها بايد بگيری خدا فرمود جناب موسی: «قَالَ ذَلِكَ لِمَنْ تَصَدَّقَ بِصَدَقَةٍ لَيْلَةَ الْقَدْرِ»[27] آنهای که شب قدر صدقه میدهند جواز عبور از پل صراط را برای خودشان رقم زدند، اين کلام کلام خداست، میخواهی به سلامت بگذری امشب کار کن ليالی قدر يک کاری بکن، ای که دستت میرسد کاری بکن، بلی صدقه در طول سال ارزشمند است اما صدقه شب قدر ويژگی دارد يک خاصيت ويژه دارد و آن عبور از پل صراط است حالا در بستگانتان ارحامتان ضعفای میشناسيد اين شبها کمک کنيد نمیشناسيد صدقه بدهيد بپردازيد صدقه را حداقلش اين است. اگر امشب کسی را پيدا نکردی پولی را بگذار کنار بگو خدايا به قصد امشب کنار گذاشتم فردا اين را میپردازم کاری هم به کميتش نداشته باشيد کيفيت مهم است پرداخت مهم است.
حضرت موسی سؤال چهارم را پرسيد: «إِلَهِي أُرِيدُ مِنْ أَشْجَارِ الْجَنَّةِ وَ ثِمَارِهَا»[28] خدايا میخواهم از نعمتهای بهشت درختهای بهشتی ميوههای بهشتی بهرهمند شوم چه کنم؟ خطاب آمد موسی: «قَالَ ذَلِكَ لِمَنْ سَبَّحَ تَسْبِيحَةً فِي لَيْلَةِ الْقَدْرِ»[29] آنهای که شبهای قدر سبحانالله زياد میگويد تسبيح خدا را زياد میگويند اينهم جزء برنامههايتان باشد اين شبها در رفت و آمدهايتان در ماشين نشستی حالا رانندگی میکنی زبان آدم که رانندگی نمیکند دستت به فرمان است با زبان امام عسکری فرمود تنبلترين مردم کسانی اند که زبان در اختيارشان است ذکر نمیگويند من يک وقتی خدا رحمت کند آيتالله والد میفرمودند برای اينکه دائم الذکر بشويد از خودتان شروع کنيد از نعمتهای خودتان شروع کنيد چشمت میبيند بگو الحمدالله ربّ العالمين، حاج آقا پايت سالم است عمد ندارد الحمدلله ربّ العالمين دستت سالم است الحمدلله ربّ العالمين زبانت کار میکند گوشت میشنود قلبت سالم کبد سالم کليه سالم ببينيد چه نعمتهای خدا بهتان داده امشب آمدی در مجلس احياء اينها حمد ندارد همينها را شروع کنيد به حمد کردن اصلاً لحظهای زبانتان ساکت نمیشود، بچههای خوب داريد زندگی خوب داريد آبرو داريد موقعيت داريد از نظر اجتماعی از نظر خانوادگی ببين خدا چه کرده با شما غرق در نعمت خدا هستيم گاهی اوقات يادمان میرود نعمت ايشان فرمودند از خودتان شروع کنيد هيچ وقت ديگر زبانت ساکت نمیشود خدا به حضرت موسی فرمود موسی اگر میخواهی که از نعمتهای بهشت بهرهمند بشوی تسبيح را زياد بگو سبحان الله گفتن و موسی سؤالی ديگری پرسيد: «أُرِيدُ النَّجَاةَ مِنَ النَّارِ»[30] خدايا میخواهم از آتش جهنم هم رهايي پيدا کنم، جهنمی نشوم سرنوشتم ختم به شر نشود، خطاب شد: «قَالَ ذَلِكَ لِمَنِ اسْتَغْفَرَ فِي لَيْلَةِ الْقَدْرِ»[31] هرکه میخواهد جهنمی نشود شبهای قدر استغفار زياد بکند حالا در خود دعای ابوحمزه بخشی از اين دعا استغفار است خارج از دعا هم شما در اين فاصله باقی مانده شب امشب شب بيست و يکم، شب و بيست و سوم جزء برنامهتان باشد مخصوصاً در آداب اين شبها حداقل صد مرتبه استغفرالله ربی و اتوب اليه اين حداقلش است يک دور تسبيح اين را بگوييد اين استغفار سبب میشود که خدا میفرمايد از آتش جهنم نجات پيدا خواهی کرد و سؤال پايانی حضرت موسی عرض کرد: «إِلَهِي أُرِيدُ رِضَاكَ»[32] خدايا میخواهم از من راضی باشی چه کنم؟ خطاب شد موسی: «رِضَايَ لِمَنْ صَلَّى رَكْعَتَيْنِ فِي لَيْلَةِ الْقَدْرِ»[33] میخواهی خدا ازت راضی باشد دو رکعت نماز در شب قدر بخوان به عنوان شب قدر نماز شبت به کنار نمازهای که وارد شده به کنار دو رکعت نماز به عنوان نماز در شب قدر به پاسداری و قدرشناسی از اين شب اين دو رکعت نماز شما را محبوب خدا میکند رضايت الهی برای شما رقم میزند اميدواريم که انشاءالله خداوند توفيق بهرهبردری و استفاده از اين فرصتهای که خدا به ما لطف نمود و شبهای قدر ديگری را برای ما رقم زد و توفيق بهرهبرداری را خداوند به شايستهترين وجه به همه ما عنايت بفرمايد.
بيا تا ما و تو باهم بگوييم، بيا تا راه آمرزش بجوييم،
که از بار گنه طاقت نداريم، بغير از عفو حق راهی نداريم
حاجتمندها را دعا کنيد خيلیها مريض اند در اين روز گذشته خيلیها زنگ میزدند آقا دلمان میخواست کنار شما باشيم ديگر توانائيش را نداريم شرائطش را نداريم در بستريم بيمار هستيم بيمارها را در گذشتگان را ياد کنيد سر بلندی و عزت و سر افرازی ين نظام و اين مملکت و ولايت را عاقبت بخيری امرمان تعجيل در فرج امامزمان مان سعادت نسل جوانمان از خدا بخواهيم خدايا هرچه امشب به بهترين بندههايت عنايت میفرماييد در رأس همه خوبان عالم امام زمان به همه ما هم مرحمت بفرما.
که از بار گنه طاقت نداريم، بغير از عفو حق راهی نداريم
خداوندا تو غفار الذنوبی، خدايا خودت فرمودی، «وَ إِنِّي لَغَفَّارٌ»[34]
خداوندا تو غفار الذنوبی، تو اللهی تو رحمان و رحيمی،
الهی يا الهی يا الهی، ندارم غير ذات تو پناهی
همه باهم همنوا بشويم
الهی يا الهی يا الهی، بازهم بنال و بگو، الهی يا الهی، ندارم غير ذات تو پناهی، الهی العفو الهی العفو الهی العفو، الهی العفو.
به به الهی العفو.
[1] طه 82.
[2] طه 82.
[3] طه 82.
[4] طه 82.
[5] بحارالانوال ج6 ص43
[6] طه 82.
[7] طه 82.
[8] بحارالانوار ج48 ص169
[9] بحارالانوار ج48 ص169
[10] طه 82.
[11] نهج البلاغة (للصبحي صالح) ص512.
[12] نهج البلاغة (للصبحي صالح) ص512.
[13] البلد الأمين و الدرع الحصين النص ص349.
[14] البلد الأمين و الدرع الحصين النص ص349.
[15] - منسوب به اميرالمؤمنين(ع) است نه پيامبر(ص)
[16] - منسوب به اميرالمؤمنين(ع) است نه پيامبر(ص)
[17] تحريم 6.
[18] طه 82.
[19] وسائل الشيعة ج8 ص20.
[20] وسائل الشيعة ج8 ص20.
[21] وسائل الشيعة ج8 ص20.
[22] وسائل الشيعة ج8 ص20.
[23] الأمالي( للصدوق)، النص ص210.
[24] عيون الحكم و المواعظ (لليثي) ص77.
[25] وسائل الشيعة ج8 ص20.
[26] مريم 71.
[27] وسائل الشيعة ج8 ص20.
[28] وسائل الشيعة ج8 ص20.
[29] وسائل الشيعة ج8 ص20.
[30] وسائل الشيعة ج8 ص20.
[31] وسائل الشيعة ج8 ص20.
[32] وسائل الشيعة ج8 ص20.
[33] وسائل الشيعة ج8 ص20.
[34] طه 82.
