امیرالمؤمنین میفرماید مرائی، ریاکار سه تا نشانه دارد که اینها خطرناک است. غیر از این اگر بود، ریا نیست. ریاکاران سه تا نشانه دارند:
یک: «یَنشَطُ إذا رَأی الناس» آدم ریاکار وقتی مردم کارهایش را میبینند، شاد میشوند. رزومهاش را وقتی میبینند: سوابق آقای مهندس، آقای دکتر، آیت الله را میخواهیم بگوییم؛ گل از گُل او میشکفد. این معلوم است که برای خدا نیست. اتفاقاً بندگانِ خوبِ خدا دوست دارند گمنام باشند. ریاکار یک نشانهاش این است که وقتی مردم کارهایش را میفهمند، شاد میشود: «یَنشَطُ إذا رَأی الناس».
دو: «یَکسَلُ إذا کانَ وَحَدهُ» وقتی یک کار خوبی دارد میکند که کسی نمیفهمد، ناراحت میشود. میگوید: ما این کار را کردیم و کسی متوجه نشد. این خدمت را کردیم و کسی نفهمید. این، نشانهی این است که اخلاص در کار نیست. یعنی خدا، اهمیت ندارد و توجهِ مردم مهم است.
و نکتهی سوم؛ آقا امیرالمؤمنین میفرماید: «وَ یُحِبُّ أن یُحمَدَ فی جَمیعِ اُمُورِه» (الکافی: 8/295/2): از نشانههای ریاکاران و آنهایی که اخلاص ندارند این است که دوست دارند در هر کاری، از اینها تعریف بشود. یعنی هر کاری که میکنند، دوست دارند مورد تعریف و تمجید قرار بگیرند. این معلوم است باز رنگ الهی در کار نیست. آن کسی که برای خدا کار میکند، دنبال تعریفِ مردم نیست بلکه رضایت خدا برایش مهم است.